Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

84 minder pretentie, meer ambitievan het land als geheel. Ook gingen deze elites er zelf vaak meer op vooruit danhun land, getuige de lange periode van degressieve belastingstelsels in dezelanden, toch kwam hun persoonlijke succes ook het land ten goede.Het belangrijkste probleem van deze analyse van elites zit echter in de aannamedat groepsvorming per definitie slecht is, en dat groepen altijd uit zijn op eigen -belang. Dat is een te beperkte interpretatie van de betekenis van sociale binding ensociale segmentatie. Andere analyses zetten dan ook het belang van sociale relatiesvoor ontwikkeling hoog op de agenda. Deze herwaardering heeft twee redenen:aan de ene kant omdat een pijnlijk relationeel tekort zichtbaar is – denk aan deetnische conflicten en de wijdverspreide corruptiepraktijken –, aan de anderekant omdat steeds duidelijker wordt dat mensen juist overleven dankzij hunnetwerken. Om de problemen en potenties van menselijke relaties te duiden, ishet concept ‘sociaal kapitaal’ ontstaan.Het concept sociaal kapitaal kent vele vaders (Bourdieu 1985; Coleman 1990;Portes 1998; Putnam 1993) en evenzoveel definities. Kort samengevat komt het indeze context hier op neer: het doet er niet toe wat je kent, maar wie je kent: kennissenzijn belangrijker dan kennis. Het basale idee is dat de familie, vrienden enbekenden van een persoon belangrijke sociale waarde hebben. Het hebben vanveel sociaal kapitaal heeft grote voordelen. Het betekent op het niveau van eenindividu meer onderwijs, een beter inkomen, een betere gezondheid, betereprestaties van ondernemingen, en op gemeenschapsniveau meer collectieve actie(Narayan 1999; Portes 1998; Woolcock 1998). Easterly en anderen (2006) komenop basis van een meta-analyse zelfs tot de conclusie dat sociale cohesie opgemeen schapsniveau leidt tot betere instituties, en dat betere instituties leidentot meer groei.Wat is de relatie tussen sociaal kapitaal en de vorming van instituties? In Makingdemocracy work vergelijkt Putnam (1993) verschillende regio’s in Italië. Hij komttot de conclusie dat de mate van good governance afhangt van de hoeveelheidsociale organisaties. Het maakt niet zoveel uit wat dergelijke organisaties doen– het kunnen voetbalverenigingen zijn of kaartclubs –, maar ze zorgen vooreen verbetering van het politieke functioneren van een land. Dat komt onderandere doordat sociale organisaties belangrijke kenmerken hebben – zoalsgedeelde normen, onderling vertrouwen en een netwerk aan contacten – diehet gemakkelijker maken om gezamenlijk tot een doel te komen.Binding heeft niet alleen maar voordelen, ze kan ook nadelig zijn (Portes enLandolt 2000). Zo ontstaan problemen als gemeenschappen zo gesloten wordendat ze zich isoleren en ingaan tegen het grotere collectieve belang (van drugskartelstot Al Qaida). Te veel binding kan ook leiden tot excessieve claims opgroepsleden, die een barrière vormen voor sociale stijging. Zo is het niet