Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

de opgave voor de toekomst183complexe situaties van Irak en Afghanistan. Collier (2007) suggereert dat het goedwas geweest als het Westen eerst eens was gaan ‘oefenen’ met militaire interventiesin een land als Togo. Togo heeft zes miljoen inwoners, en kende verschillendestaatsgrepen, de laatste in 2005. Hij doet in een volgend boek nog verdergaandesuggesties (Collier 2009). In zijn ogen zou het meest effectieve instrument bestaanuit een garantie van de internationale gemeenschap aan (Afrikaanse) samenlevingendat ze zal ingrijpen als de stabiliteit in gevaar komt. Dat lijkt een aanscherpingvan wat in VN-circuits al langer bekend staat als responsibility to protect. In theorievalt daar het een en ander voor te zeggen, maar in de praktijk is het zelden eenvoudigom goed te beoordelen wanneer ingrijpen op zijn plaats is – dat leert ook deervaring van de vn-vredesmissies. Zo bleven de Fransen tijdens de genocide inRwanda lang de kant van de Hutu’s kiezen, ook toen de Canadese vn-commandantDallaire al lang om ingrijpen had gevraagd. Veel Rwandesen hebben dat de Fransennooit vergeven – het was ook een belangrijke drijfveer achter de recente beslissingvan president Kagame om de voertaal van het land te veranderen van Frans inEngels, al vormde de verbetering van handelsrelaties met de belendende, Engelssprekendebuurlanden het formele argument. Buitenlandse interventies die gerichtzijn op het brengen van stabiliteit brengen de dilemma’s rond interveniëren vaaknog scherper in beeld dan interventies die gericht zijn op ontwikkeling: hoe viesmogen je handen worden om welk doel te bereiken?Nederland moet niet ambiëren om in zijn eentje stabiliteit te gaan brengen – dat isbij uitstek een activiteit die alleen in internationaal verband te ondernemen valt.Het lijkt wel wijsheid om de recente ervaringen goed te verwerken. Aan de enekans luidt de les dat een geforceerd onderscheid tussen stabiliteit en ontwikkelingniet past, aan de andere kant dat niet eenvoudig gedacht moet worden over demogelijkheden van export van democratie. De zwaarte van de interventie en dedoelstellingen moeten op elkaar worden afgestemd – het heeft geen zin om eenland van bijna nul af aan op te willen bouwen en er tegelijk maar enkele jaren tewillen zitten. Het is dan ook van belang vooraf goed na te gaan of het mogelijk is inde periode van relatieve rust die mogelijkerwijs ontstaat na een militaire interventie,gedurende enkele decennia aanwezig te zijn. Als dat niet zo is, moet een eventueleinterventie van meet af aan een bescheidener doel kennen.6.2.4 goede hulpmodaliteitenHulp veronderstelt een goede reflectie op de inzet van instrumenten. Er heeft nogte weinig reflectie plaatsgevonden op het effect van hulp in ontvangende landen;de impliciete aanname is nog steeds dat alle hulp is meegenomen. We behoeveneen uitgekristalliseerde interventiestrategie en ethiek die aansluiten op de doelstellingenvan ontwikkelingshulp. Zo lang het doel ‘armoedebestrijding’ is, isiedere arme minder een positief resultaat. Wanneer de doelstelling verschuift naarhet versterken van de zelfredzaamheid van landen en volken, dan wordt het de