Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

192 minder pretentie, meer ambitieVoor Nederland zijn twee vragen aan de orde met betrekking tot Latijns-Amerika.Nederland heeft een goede track record als het gaat om de bevordering van dedemocratie in Latijns-Amerika. Toen in de jaren tachtig de militaire regimesnadrukkelijk aanwezig waren in deze regio, heeft Nederland, veelal via ngo’s,geïnvesteerd in relaties met maatschappelijke organisaties, waarondervakbewegingen, politieke organisaties en vrouwenbewegingen. Dat heeft veelopgeleverd – president Lula van Brazilië koestert nog warme herinneringen aanNederlandse ngo’s. Alhoewel het tijdperk van de militaire regimes voorbij is, ishet democratiseringsproces zeker nog niet voltooid. De continuering van deze lijnis dan ook een serieuze optie. De vraag is of we dat willen en zo ja, wat daarvoorde beste vorm is.De andere vraag voor Nederland betreft de toekomstige relatie met Suriname. In2010 is het verdrag dat Nederland in 1975 sloot bij de onafhankelijkheid vanSuriname afgelopen. In totaal is nu 4,3 miljard gulden aan Suriname geschonken(uitgedrukt in euro’s van nu overigens een bedrag van rond de 4 miljard euro).Dat heeft Suriname niet slechter gemaakt, maar ook niet rijker: het huidige brutobinnenlands product is per inwoner ongeveer gelijk aan dat in 1975. Het heeftSuriname wel veranderd, want die financiële bijdrage maakte een stelsel mogelijkwaarin een brede schakering van politieke partijen vreedzaam ging co-existerenomdat er voldoende middelen waren voor iedereen. Of daar ook de condities voorgroei mee gecreëerd zijn, valt echter sterk te betwijfelen.Blijft over Sub-Sahara Afrika, een sterk onderbevolkt continent, met de economievan de omvang van die van een land als Nederland of een stad als Chicago. Groeiis daar veel minder opgetreden en veel wijst er ook op dat het nog wel even zalduren voordat dit continent geheel voor zichzelf zal kunnen zorgen. Afrika kreegeen valse start. De natievorming moet plaatsvinden op basis van indelingen dieniet of nauwelijks passen bij bestaande sociale verbanden, en de institutionelestructuur die achtergelaten is door de kolonisatoren was in veel gevallen te zwakom de landen te kunnen dragen. Politieke partijen betekenen weinig, en bijna alleoverheden hebben duidelijke patrimoniale kenmerken. Het natie- en staatsvormingsprocesis ook zeker nog niet ten einde – verwacht mag bijvoorbeeldworden dat nog verschillende Afrikaanse landen uiteen zullen vallen, te beginnenmet Sudan in 2011. De condities voor hulp worden echter beter in Afrika want detoestand wordt er stabieler. Begin jaren negentig waren 26 Afrikaanse landen ineen proces van oorlog of grote gewelddadigheden die de staat bedreigden. Tegen2007 stonden er nog vijf in brand, en in twee (Darfur en Oost-Congo) was sprakevan min of meer permanente gevechten. Een aantal landen lijkt een indrukwekkendevooruitgang te boeken (Ghana, Tanzania, Mozambique en Rwanda), alzijn er ook steeds weer voorbeelden van terugslagen (het afgelopen jaar inMadagaskar, Zimbabwe, Guinee en Gabon).