Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

212 minder pretentie, meer ambitiegepleegde interventies goed zouden uitwerken, en vervolgens in alle openheid tebeschrijven wat ervan geworden is, niet om te onderstrepen hoe goed men hetallemaal gedaan heeft, maar juist om te kunnen leren van zowel geslaagde alsminder geslaagde interventies.Het ontbreken van een goed kader toont zich ook in de vormgeving van hetverantwoordingsproces. De huidige beleidsdocumenten zijn erg globaal in beidebetekenissen van het woord, en gaan over allerlei thema’s, meestal de prioriteitenvan de zittende minister of de organisatie die het document uitbrengt (multilateraleorganisaties, ngo’s). Daarnaast komen veel kleine evaluaties beschikbaaralsmede majeure resultatenoverzichten. Dit geheel nodigt niet uit tot een debat ophoofdlijnen; veel materiaal lijkt niet gelezen te worden of lokt vooral marginalewijzigingsvoorstellen uit. Een soberdere maar vooral ook gerichtere verantwoordingsrapportage,die specifiek ingaat op de strategische doelen per land, kan erwezenlijk aan bijdragen dat het debat beter gefocust wordt. Ook hier kan Nederlandeen voorbeeld nemen aan het Verenigd Koninkrijk, waar landenstrategieënopenbaar zijn, zodat een echte discussie plaats kan vinden over de vraag watprecies de inzet is in elk land. Bij de voorbereiding van die strategieën kan aanzowel stakeholders in de betreffende landen als betrokkenen in eigen land ominput gevraagd worden, bijvoorbeeld door mensen uit te nodigen om te reagerenop een conceptversie die op een website beschikbaar is. Ook kunnen parlementairedelegaties, zoals in het Verenigd Koninkrijk gebeurt, het debat verrijken doorzich in ontwikkelingslanden een beeld te vormen van de sterke en zwakke kantenvan de strategie, de prioriteiten en de instrumenten van Nederland ter plekke.Verantwoording in ontwikkelingslandenOntwikkelingshulp is een interventie op andermans grondgebied. Dat vraagt omverantwoording ten opzichte van het land waar het uiteindelijk om gaat, maar inde praktijk werkt dit nauwelijks. Degenen die geld geven en stemmen zijnwesterse burgers; burgers in ontwikkelingslanden hebben weinig te zeggen. Ookontwikkelingsorganisaties hebben meer prikkels om westerse kiezers te behagendan om rekenschap af te leggen aan de mensen om wie het te doen is. Dat geldtzowel voor de vele ngo’s die hun financiering ontvangen vanuit donorlanden, alsvoor het imf en de Wereldbank (Easterly 2008b). Het is cynisch dat veelontwikkelingshulp democratisering tot doel heeft, terwijl hulp juist eenverzwakking van democratische verhoudingen kan betekenen – Mkandawire(2001) noemt dat de ‘democratieparadox’. Aan parlementen, maatschappelijkeorganisaties en media in ontwikkelingslanden zou actief inzicht geboden moetenworden in de gegeven hulp, het doel, de methode en de gevolgen. Er kan daarbijniet voetstoots van uitgegaan worden dat de overheid of regering de stem van ‘hetvolk’ representeert. Dat is nu niet het geval in het Rwanda van Kagame of hetUganda van Museveni, en dat was ook niet zo in het Suriname van 1975 toenNederland vooral oor had voor de Surinaamse regering die op dat moment zeker