Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

specifieker zijn: hulp professionaliseren211telt, en het liefst wordt daarbij ingezoomd op het gezicht van kinderen: zielig enhongerig of juist stralend omdat ze hulp kregen.Het afleggen van verantwoording wordt extra gecompliceerd door het feit dat bijontwikkelingshulp ‘vuile handen’ worden gemaakt. Politieke elites met eenonduidelijk blazoen kunnen niet altijd omzeild worden, en er is bijna geenontwikkelingsland zonder vormen van corruptie. In Kameroen, Liberia, SierraLeone en Uganda geeft de helft van de burgers aan de afgelopen twaalf maandensmeergeld te hebben betaald, in geen enkel ontwikkelingsland ligt dat percentageonder de zes procent (Transparency International 2009). Veel parlementariërs enburgers in Nederland kunnen echter moeilijk accepteren dat ‘goed doen’ nietaltijd ‘netjes’ kan verlopen. De publieke en politieke verantwoording vervaltdaarom al snel in extreme vraagstellingen: moeten we nog wel verder gaan methelpen? De vraag hoe hulp beter kan raakt zo op de achtergrond of wordthelemaal niet meer gesteld. In het verlengde hiervan is de verantwoording vanpartijen aan de minister in een foute groef terechtgekomen. Op de ambassades inontwikkelingslanden is een bureaucratisch beoordelingskader uit Den Haagvoelbaar, en Nederlandse ngo’s zijn in een te strak verantwoordingsjasje geperstom maar zoveel mogelijk op safe te spelen. Iedere organisatie moet haar plannentot in detail uitschrijven en aan het ministerie van Buitenlandse Zaken meldenwat de te bereiken doelstellingen, resultaten en effecten van programma’s zijn.Ook de zuidelijke partners moeten aan dit soort verantwoordingseisen voldoen.In 2006 leverden 116 ngo’s daarom gemiddeld twee kilo papier bij het ministerieaan over wat ze in 2010 zouden willen doen en dachten dat de resultaten van hunwerk zouden zijn. Het ministerie moest werkstudenten inhuren om die stukkenzelfs maar te kunnen lezen; uiteindelijk werden zo 58 organisaties gefinancierd(Derksen en Verhallen 2008).Uiteraard moet er verantwoording worden afgelegd, dat is het probleem niet. Hetprobleem is dat er op dit moment geen goed verantwoordingskader is. Dat toontzich allereerst inhoudelijk: er bestaat geen duidelijke relatie tussen het soortverantwoording dat gevraagd wordt en het doel van de hulp. Het verbeteren vanlevensomstandigheden (humanitaire hulp) vergt een ander verantwoordingsprocesdan het streven naar ontwikkeling. Bij directe hulp moet gekeken worden ofhet afgesproken schoolgebouw inderdaad gebouwd is en of de kinderen naarschool gaan. Die vorm van verantwoording gaat over output en is een ‘technischeexercitie’ die lijkt op die van een accountant. Aan investeringen in ontwikkelingmoeten andere eisen worden gesteld, want daarbij gaat het om effecten, geenoutput maar outcome oftewel impact. Het is hier zaak aannemelijk te maken datmet de uitgevoerde programma’s of activiteiten daadwerkelijk bijgedragen is aanstructurele politieke, sociale en economische ontwikkeling. Bij ontwikkeling zouhet dus niet moeten gaan om ‘afrekenen’ maar om het afleggen van politiekeverantwoording. Men dient zichtbaar te maken waarom te verwachten viel dat de