Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

230 minder pretentie, meer ambitieDit valt nog concreter te maken door te kijken naar de huidige praktijk. Nederlanddoet het goed in internationale vergelijkingen over coherentie voor ontwikkelingsbeleid,maar de keuzes die daarbij worden gemaakt tussen de verschillendebelangen die meespelen, zijn niet per se de keuzes die je maken zou als hetontwikkelingperspectief voorop zou staan. Niet voor niets zette een coalitie vangrote ngo’s in de aanloop naar de laatste Europese verkiezingen een aantal thema’sop het web – onder andere handel in illegaal gekapt hout, medicijnen, migratie,militaire exportkredieten en wapendoorvoer – waarop Nederland en de eu naarhun mening de belangen van ontwikkelingslanden schaden. Ook is er een spanningtussen het aantrekkelijk houden van Nederland als vestigingsland voormultinationals en de prijs die daarvoor in andere landen betaald wordt. Onderzoekersvan de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (somo) schattenbijvoorbeeld dat ontwikkelingslanden dankzij het Nederlands fiscaal regimejaarlijks 640 miljoen dollar (oftewel 15 procent van het Nederlandse hulpbudget)aan middelen mislopen die zij anders aan gezondheid, onderwijs of anderepublieke goederen of voorzieningen hadden kunnen besteden (Weyzig en VanDijk 2008).Coherentiebeleid voor ontwikkeling is, kortom, geen technische exercitie, maareen politiek proces waarin beleidsmakers veelal conflicterende belangen enuiteenlopende taxaties van de potentiële gevolgen van beleid tegen elkaar moetenafwegen. Door het ontwikkelingsbelang daarbij vaker te laten prevaleren, zouNederland een grotere bijdrage kunnen leveren aan de groei, ontwikkeling enstructurele armoedebestrijding in arme landen dan met klassieke hulp. Of Nederlanddat ook daadwerkelijk gaat doen, is uiteraard een politiek besluit. Daar kan enzal verschillend over gedacht worden.In het licht van het bovenstaande is de institutionele vormgeving van coherentiebeleidvoor ontwikkeling beslist moeilijk, en niet alleen in Nederland. Uit de ervaringentot nog toe blijkt dat vier met elkaar verweven zaken van belang zijn voorhet organiseren van coherentiebeleid voor ontwikkeling: politiek commitment,coördinatie tussen en bruggenhoofden op departementen, het opbouwen vankennis en expertise, en tot slot monitoring en evaluatie (Odén en Lundquist2007). Laten we deze vier zaken stuk voor stuk toelichten.Politiek commitmentZonder politiek commitment op een zo hoog mogelijk niveau komt het strevennaar meer coherentie voor ontwikkeling niet van het papier, zoveel is duidelijk uitzowel de Nederlandse als de internationale ervaringen tot nu toe. Omdat er in derelevante beleidsorganen niemand is die de belangen van ontwikkelingslandendirect vertegenwoordigt, zijn er zonder voldoende politieke druk en betrokkenheidweinig prikkels om daar desalniettemin rekening mee te houden. In Zwedenis om die reden voorgesteld om het coherentiebeleid direct onder de minister-