Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

40 minder pretentie, meer ambitiewereldwijde implementatie van de laatste categorie mensenrechten (aiv 2004;Alston 2005) – al doet Nederland juist op dit vlak het nodige om daar veranderingin aan te brengen (Ministerie van Buitenlandse Zaken 2007b). Van enige toenaderinglijkt overigens wel sprake, nu veel landen sociale en economische rechten inhun grondwet hebben opgenomen. In Zuid-Afrika gaan burgers inmiddels naar derechter om recht op werk af te dwingen. Ook de normen van de ilo met betrekkingtot decent work hebben in de loop van de tijd een meer dan symbolische betekenisgekregen. Het zal echter nog lang duren voordat sociale en economischemensenrechten op grote schaal justitiabel worden.Er zitten nog meer haken en ogen aan een benadering in termen van rechten(Gready 2008; Grugel en Piper 2009; ichrp 2008; O’Neill 2004). Ze verhoudenzich bijvoorbeeld lastig tot een verdelingsperspectief – iedereen kan recht hebbenop een goede gezondheid, maar de praktijk van alledag is er vooral een van prioriterenen verdelen; daar zegt een rechtendiscours meestal niet veel over. Ook is nietaltijd duidelijk wie de relevante actor is (wie is verantwoordelijk voor voedselzekerheid?).Daar staat tegenover dat rechten het voordeel hebben dat ze een duidelijkafzetpunt vormen tegen het idee dat ontwikkeling slechts een gunst is, en datze in ieder geval proberen om verantwoordelijkheden te benoemen en te beleggen,ook al is de invulling daarvan omstreden.Betere wereldDe derde groep start vanuit de vraag of ontwikkeling sowieso wel het juiste begripis om ons streven naar een betere wereld mee te verbeelden (bijvoorbeeld Rist2007). Het is een begrip dat in hun ogen sterk verbonden is met een westers beeldvan grenzeloze vooruitgang – een beeld dat zelf weer een uitdrukking is van hetverlichtingsproject dat de westerse samenlevingen sinds twee eeuwen domineert.Het is nauw verbonden met de noties ‘meer’ en ‘universele waarden’. Door onderscheidte maken in ‘ontwikkelde’ en ‘onderontwikkelde’ landen wordt wel erggemakkelijk de superioriteit van de westerse samenleving geponeerd: het is detwintigste-eeuwse opvolger van het negentiende-eeuwse onderscheid tussende geciviliseerden en de wilden. Het alternatief is niet erg uitgewerkt, maar gaatin de richting van een conceptualisering van de notie van een ‘betere’ wereld.Daarmee voegen de betrokken auteurs zich in de bredere, aristotelische kritiekop het westerse verlichtingsproject, door een veel ‘substantiëlere’, dat wil zeggeninhoudelijke definitie van het goede leven na te streven. In deze benadering wordtbenadrukt dat groei vaak gepaard gaat met ongebreidelde consumptie, met allegevolgen voor de belasting van het milieu van dien. Daartegenover wordt duurzaamheidgeprofileerd als cruciaal voor een bredere ‘goede-leven-benadering’.Ook hecht men in deze benadering waarde aan de heel diverse en specifiekemanieren waarop verschillende groepen mensen in de wereld zelf het goedeleven voor zich zien.