Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

262 minder pretentie, meer ambitieEr zijn een paar pogingen gedaan om de care drain te verminderen, vooral in hetVerenigd Koninkrijk. De nhs (National Health Service) heeft bijvoorbeeld beslotenom in 154 landen en gebieden niet actief mensen te werven en om een ethischecode te hanteren bij het aanstellen van personeel. Interessant is ook dat verschillendeministeries (Health, Foreign Affairs, dfid) in 2003 gezamenlijk een overeenkomsttekenden met de regering van Zuid-Afrika om de stroom gezondheidswerkersuit dat land in goede banen te leiden. De partijen streefden ernaar om deBritse gezondheidszorg zelfvoorzienend te maken, de relevante actoren ethischbewustzijn bij te brengen, informatie en kennis uit te wisselen, technischebijstand te verlenen in Zuid-Afrika, samenwerking tussen gezondheidsinstellingente bevorderen, en in tijd gelimiteerde uitwisseling te ondersteunen. Hetprogramma is nog niet geëvalueerd, maar tussen 2000 en 2006 is het percentageZuid-Afrikaanse verpleegkundigen en vroedvrouwen in het Verenigd Koninkrijkwel aanzienlijk gedaald (Chappell en Glennie 2009). Een ander idee om dekwalijke effecten van braindrain te verminderen (bedacht door Baghwati in dejaren zeventig), bestaat eruit migranten niet alleen belasting te laten betalen in hetland waar ze wonen en werken, maar ook in hun ‘herkomstland’. Dat hebben deFilipijnen een tijd gedaan, maar al snel bleek het onwerkbaar en onrechtvaardig:veel migranten hadden hun eigen opleiding betaald en ze stuurden ook al veel geldnaar huis terug.Om de voordelen van migratie te behouden en de negatieve gevolgen van braindrainte bestrijden, pleiten verschillende internationale organisaties en academischonderzoekers inmiddels voor ‘rotatie’ oftewel brain circulation (GlobalCommission on International Migration 2005; undp 2009; World Bank 2006). Degedachte is dat mensen naar ontwikkelende landen komen om hun vaardighedenen kennis te upgraden, en vervolgens terugkeren om de handen in hun thuislanduit de ontwikkelingsmouwen te steken. Het is een briljant idee, op papier. Echter,als een migrant eenmaal geproefd heeft van een goed salaris, dienstverlening enzekerheid, blijkt terugkeer in de praktijk lastig (Adepoju et al. 2008; Faist 2008; DeHaas 2007). Voor een bijdrage aan ontwikkeling in het ‘herkomstland’ is dat echtergeen onoverkomelijk probleem, want het overbrengen van vaardigheden, kennis,waarden en ideeën kan vele transnationale vormen aannemen. Anders gezegd:migranten hoeven niet noodzakelijk te ‘roteren’ om een positief effect te hebbenop ontwikkeling, als de mogelijkheid maar bestaat tot grensoverschrijdende stromen.Transnationale gezinnen, home town associaties, kennisgemeenschappenvan experts en wetenschappers, en diaspora- kennisnetwerken zijn vaak zeerfunctioneel voor ontwikkeling (Faist 2008; De Haas 2007; Saxenian en Sabel2008).Een logische consequentie hiervan is dat Nederland zijn beleid rond migratie enintegratie serieus tegen het licht zou dienen te houden vanuit zijn ontwikkelingsdoelstelling.Dat betekent niet meteen dat de grenzen wijd open moeten, maar wel