Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

36 minder pretentie, meer ambitiewoord komt in de plaats van de laagontwikkelde landen, en zal snel opgevolgdworden door de onderontwikkelde landen en de zich ontwikkelende landen,waarna ze weer ontwikkelingslanden, ontvangende landen en partnerlanden gaanheten). Die nota staat primair in het teken van een stabiele wereldorde. “Ook inpolitiek opzicht is de opheffing van al te grote welvaartsverschillen van belang. Desociale spanningen die het gevolg zijn van armoede en honger leiden tot politiekespanningen, tot extremisme en tot chaos. Dergelijke omstandigheden, ook al zijnzij aanvankelijk nationaal bepaald, hebben de neiging internationaal spanning enoorlogsgevaar op te roepen. De vrede in de wereld wordt gediend door toenemen -de welvaart en met name ook door het verminderen van de relatieve achterstandvan de achtergebleven landen” (p. 1). Daarom besluit Nederland wederomstructureel te investeren in kennisopbouw. “Gegeven de behoefte aan versneldesociale ontwikkeling in de achtergebleven landen stelt de regering ten slotte voorom als specifiek Nederlands initiatief een eenmalige bijdrage ter beschikking testellen voor een instituut voor sociale ontwikkelingsplanning” (p. 14).Daarmee is een belangrijk grondmotief voor ontwikkelingshulp gegeven: eigenbelang.Dit kent verschillende varianten: hele praktische (daaronder vallen nieuwemplooi voor de mensen die uit de koloniën terugkwamen en het vergroten van demogelijkheden voor Nederlandse export) en meer verlichte (het tot stand brengenvan een stabiele wereld elders zal op termijn ook goed zijn voor ons). Eigenbelangspeelt tot op de dag van vandaag een belangrijke rol in het beleid rond ontwikkelingshulp(zie ook Dierikx 2002-2008).Daarnaast is er een tweede categorie motieven voor hulp, namelijk morele motieven.De wortels daarvan gaan terug naar een periode dat nog geen sprake was vanofficieel Nederlands ontwikkelingsbeleid. Met name vanuit christelijke hoek warener sinds het begin van het koloniale tijdperk zendelingen en missionarissen uitgezonden.In het kielzog van de soldaten, overheidfunctionarissen, settlers en handelsliedenhadden zij tegen het eind van de negentiende eeuw een eigen niche gevondenin veel delen van de wereld. Ze bekeerden mensen, maar droegen ook bij aanhun algehele ontwikkeling – aanvankelijk vooral door zich op het onderwijs te richten,maar in de twintigste eeuw ontstond er ook een separate, maar gelieerde medischepraktijk. Tot op zekere hoogte stonden zendelingen en missionarissen zelfstegenover de andere westerlingen: zij wilden inheemse gebruiken veiligstellen ende lokale talen doorgronden – zo gaven ze een belangrijke impuls aan de antropologie.De praktijk van het sturen van zendelingen en missionarissen bereikte ergens inhet midden van de jaren zestig haar eindpunt. De drijfveer die er aan ten grondslaglag, vond deels zijn uitweg in een door de christelijke partijen ondersteunde verhogingvan het budget voor ontwikkelingshulp van de Nederlandse overheid – medegevoed door drie pauselijke encyclieken, een invloedrijke rol van de Wereldraadvan Kerken en de ontwikkelingen binnen de diaconie, die alle in de jaren zestiggeloofsovertuiging verbonden met internationaal sociaal engagement.