Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

218 minder pretentie, meer ambitielingsterreinen, zoals migratie en handel; de Europese Commissie onderhandeltnamens de lidstaten in de wto en voert vrijhandelsbesprekingen met landen enregio’s. Bovendien beschikt de eu over een breed palet aan instrumenten – leningen,maar vooral subsidies – waarmee een integrale benadering mogelijk is. Er isechter (nog) weinig politieke wil bij de lidstaten om de eu een centrale rol te gevenop het terrein van ontwikkelingshulp. In plaats van overkoepelende organisatie isde eu veeleer een toegevoegde donor geworden, waardoor ze bijdraagt aan deverdere versnippering van hulp. Het is de vraag of het combineren van de rol vancoördinator van het beleid van de lidstaten met het zelf optredende als (28ste)donor wel zo gelukkig is.Toch liggen er kansen. Een daarvan is het tot stand brengen van een soort EuropeseWereldbank, die dan ongetwijfeld Europe Bank zal gaan heten. De eu heeftzich inmiddels gespecialiseerd in wat gezien wordt als ‘minder politieke’ domeinen,zoals infrastructuur en regionale economische ontwikkeling (Grimm et al.2005). En nu al wordt via EuropeAid ruim acht miljard euro per jaar verstrekt, watde Europese Commissie tot de op een na grootste donor voor humanitaire hulpmaakt en tot de derde donor voor ontwikkelingshulp. Die toegenomen rol isechter niet gekoppeld aan een goede kennisinfrastructuur, zoals de Wereldbankdie wel heeft, en evenmin aan grootschalige kredietverstrekking – dat doen deEuropese Investeringsbank (eib), die vooral binnen Europa werkzaam is, en deEuropean Bank for Reconstruction and Development (ebrd), die nog vooral op devoormalige Sovjetstaten is gericht, los van het beleid van EuropeAid. Bundelingen uitbouw van deze Europese banken kan grote kansen bieden voor een echtEuropees ontwikkelingsbeleid.Ook het Verdrag van Lissabon kan Europees buitenlands beleid een nieuwe impulsgeven, met een herkenbare politiek verantwoordelijke persoon (de nieuwe HighRepresentative of the Union for Foreign Affairs) en met eigen vestigingen (EuropeanExternal Action Services) in andere landen. Hoeveel dit gaat betekenen moetde komende jaren duidelijk worden. Velen vrezen dat de eu voorlopig vooral eengroot Zwitserland zal blijven als het gaat om buitenlands beleid, omdat Duitsland,Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk niet genegen lijken hun eigen buitenlandsbeleid in substantiële mate in Europees buitenlands beleid op te laten gaan. De rolvan ontwikkelingsbeleid in verhouding tot het klassieke buitenlandse beleid(veiligheid en handel) zal nog nader vastgesteld moeten worden – sommigenvrezen dat ontwikkelingshulp vooral als smeergeld voor buitenlands beleid ingezetzal gaan worden.Er zijn, kortom, kansen, maar vooralsnog lijkt het erop dat de eu hooguit eenbeperkte rol heeft bij de harmonisatie en de coördinatie van beleid. Pogingen totmeer lijken vooral ambtelijk gedragen te worden, vaak met steun van de Commissie,maar zelden met steun van de Europese Raad. Die pogingen zijn overigens