Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

de spagaat van ontwikkelingshulp53dan een instrument voor het managen van mondiale interdependentie. WanneerIndia financieel geholpen wordt om nieuwe energiecentrales te bouwen metbehulp van recente technologie die de uitstoot van broeikasgas vermindert,gebeuren er twee zaken tegelijkertijd: India wordt geholpen om in zijn energiebehoeftete voorzien, en tegelijk wordt de belasting van het wereldwijde klimaatgemitigeerd. Tegelijkertijd roept dat veel nieuwe vragen op. Wie bepaalt danbijvoorbeeld waar prioritair de hulp aan besteed wordt? En hoe verhoudenmondiale thema’s zich tot lokale en nationale ontwikkeling, waar in veel landenook nog een lange weg te gaan is?2.5 hoe klein en groot te combineren?Ontwikkelingshulp kan op basis van morele motieven gegeven worden, maar ookop basis van eigenbelang. Het bestaan van verschillende motieven naast elkaarhoeft op zichzelf geen probleem te zijn. Het kan zelfs een voordeel zijn: het maakthet mogelijk een breed politiek en maatschappelijk draagvlak te krijgen voorontwikkelingshulp. Dat is de afgelopen decennia steeds het geval geweest. Hetbestaan van verschillende motieven kan echter ook problemen opleveren. Iedermotief leidt namelijk tot specifieke opvattingen over de wijze waarop ontwikkelingshulpvorm moet krijgen. Die opvattingen hoeven ook niet strijdig te zijn,maar ze leggen vaak wel verschillende accenten. Die accenten kunnen leiden tothet steeds verder uiteenlopen van de vigerende ideeën over de vormgeving vanontwikkelingshulp. Dat heeft zich de afgelopen decennia ook afgespeeld. Aan deene kant is een beeld ontstaan van ontwikkelingshulp als het lenigen van directenood door middel van concrete activiteiten van mensen, aan de andere kant is erhet beeld van een omvattende strategie om mondiale vraagstukken mee aan tepakken.Dat ‘goed doen’ vooral de gedaante heeft van concrete activiteiten, komt terug inhet beeld van ontwikkelingshulp in de media. Burgers kunnen inmiddels op Goedtv – een digitaal kanaal dat in de aanvullende pakketten van de meeste Nederlandsekabelaars zit en dat zich tooit met fraaie kreten als ‘24 uur per dag passievoor een betere wereld’ – het ene na het andere project zien, inclusief beelden vande onvermijdelijke oploop waarin het hele Afrikaanse dorp zich aan het eindeverzamelt om de gulle gevers uit het Westen te bedanken. Op posters wordtgesuggereerd dat we voor een luttel bedrag een kind tegen malaria kunnenbeschermen. (Premier Balkenende op de website www.malarianomore.nl: “Jijkunt ook iets doen! Voor € 3,50 kun jij een klamboe geven en daar het leven vaneen ander mee redden.”) Nederlandse ngo’s zijn sinds een aantal jaren gedwongenom een kwart van hun inkomsten uit fondsenwerving te halen, en benadrukkendaarom met indrukwekkend grafisch materiaal dat hun hulp direct ten goedekomt aan de allerarmsten.