Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

172 minder pretentie, meer ambitiezelf bij. Maar omdat autarkie geen optie is en niemand op korte termijn een federalewereldstaat ziet ontstaan, als dat überhaupt al wenselijk zou zijn, dienennieuwe internationale coördinatiemechanismen ontwikkeld te worden om interdependentiesbeter te managen, in mondiale publieke goederen te voorzien, grensoverschrijdendeproblemen op te lossen, en spelregels af te spreken die nationalestaten voldoende beleidsruimte (policy space) geven om problemen die globaliseringvoor (delen van) hun bevolking kan veroorzaken, op te kunnen lossen.Het loont de moeite dit algemene uitgangspunt de komende tijd verder uit tediepen en in dat verband ook de vraag te stellen waar de langetermijnbelangen vanNederland eigenlijk precies liggen en wat die betekenen voor de wijze waarop deinternationale orde het best tegemoet getreden kan worden. In dat opzicht zouNederland een voorbeeld aan Noorwegen kunnen nemen, dat onlangs de vraagthematiseerde waar op lange termijn de belangen van Noorwegen liggen. Het istekenend dat deze exercitie werd ondernomen door een minister voor Ontwikkelingshulpdie antwoord op die vraag wilde voor hij een beleidsnota over ontwikkelingshulpging schrijven. Investeren in de wereldorde is nodig en heeft ook zin,en ontwikkelingshulp kan daarbij een instrument zijn, was ook zijn conclusie. Indat opzicht moeten we, zoals Nobelprijswinnaar Stiglitz het uitdrukte, “voorbij deschaamte van het welbegrepen eigenbelang”. De ontwikkelingsopdracht is nietlanger iets aardigs, maar wordt onontkoombaar.6.2 de opgave: ontwikkelingsgerichter en breder zijnHoe deze opdracht in te vullen? Allereerst is het zaak om helder te zijn over wat ermet ontwikkelingshulp beoogd wordt. Daarbij valt, althans in analytische zin, eendriedeling in te maken. Hulp kan ten eerste gericht zijn op het verbeteren van dedirecte levensomstandigheden; ten tweede de ontwikkeling van mensen enlanden gericht willen bevorderen; en ten derde mondiale goederen veiligstellen.Ieder doel kent een eigen type legitimiteit. Hulp die is gericht op de verbeteringvan directe levensomstandigheden valt in morele termen te verdedigen. Ontwikkelingnastreven is evenzeer moreel verdedigbaar, maar schept ook condities vooreen stabielere wereldorde, en is in dat opzicht een vorm van welbegrepen eigenbelang.Werken aan mondiale thema’s ten slotte is een duidelijke vorm van collectiefeigenbelang.Het lijkt zaak om aan hulp van het tweede en derde soort beter inhoud te geven.Het vergroten van de zelfredzaamheid van ontwikkelingslanden en hetbevorderen van het gemeenschappelijk, mondiaal eigenbelang zouden centralermoeten staan in het Nederlandse ontwikkelingsbeleid. In abstracto geformuleerdis dat een stelling waar velen het ongetwijfeld hartgrondig mee eens zijn, maarhet probleem is dat ontwikkelingshulp op een zodanige wijzegeïnstitutionaliseerd is dat de aandacht systematisch uitgaat naar de meer