Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

de rol van andere betrokkenen251opment in Africa: rethinking the role of foreign direct investments constateert deunctad (2005) dat het een wijdverspreid misverstand is dat dit continent geeninvesteerders aantrekt. Het probleem is vooral dat veel van deze investeringen nietleiden tot economische ontwikkeling. Bij ontwikkelingsgerichte investeringenvindt duurzame overdracht plaats van vaardigheden, technologie en innovatie, enworden economische activiteiten versterkt die zich kenmerken door toenemendeschaalopbrengsten, dynamische comparatieve voordelen en snelle technologischevooruitgang. In veel Afrikaanse landen die proberen investeringen aan te trekkenmet belastingvoordelen of door bedrijven een geprivilegieerde status aan tebieden, is dit aspect nagenoeg buiten beeld gebleven.De ervaringen in een aantal Aziatische landen die voordeel hebben gehad van fdileren bovendien dat buitenlandse investeringen vooral zin hebben als ze ingepastzijn in een breder industrie- en landbouwbeleid. De minst ontwikkelde landen(least developed countries, ldc’s) hebben nog nauwelijks grootschalige industrie,en voor zover er industriële productie plaatsvindt, gaat het om laagtechnologischeen arbeidsintensieve producten: in 2006-2007 bestond gemiddeld negentigprocent van de industriële export van ldc’s uit laagwaardige fabricaten, zoalsvoedsel, drinken en textiel. De unctad stelt dan ook dat internationale en nationalebeleidsmakers dienen te erkennen dat in de minst ontwikkelde landen structureleveranderingen nodig zijn die dynamische groei en toenemende schaalopbrengstenmogelijk maken. Dat vereist geëigende kennis en innovaties. Debeleidsmakers in deze landen moeten de tijd en de ruimte krijgen om prioriteitente bepalen, te ontdekken welk beleidsmix in hun situatie het beste werkt, en institutiesen gedragsconventies aan te passen aan veranderende omstandigheden enevoluerende politieke en sociale preferenties (unctad 2009b). Van belang daarbijis ook het uitwerken van regionale samenwerking om waar mogelijk gemeenschappelijkeactie te ondernemen.Volgens de unctad hoort het tot de belangrijke uitdagingen voor de eenentwintigsteeeuw om in Afrikaanse en andere minst ontwikkelde landen meer aandachtte besteden aan de kennis die bij kan dragen aan groei en ontwikkeling. Zo leertonderzoek tot nu toe dat groei en structurele transformaties vaak bevorderdworden als een economie divers is en niet alleen op industrialisering gebaseerd.Een belangrijke vraag is vervolgens hoe beter gebruik te maken valt van de interactietussen binnenlands en buitenlands kapitaal. (unctad 2005, 2009b; Wade2009b). Investeringen leiden naar ontwikkeling als ze een katalyserende en positievewerking hebben op de bestaande economische infrastructuur en het middenenkleinbedrijf (mkb). Maar zo’n positieve werking spreekt niet vanzelf: businesslinkages naar voren, naar achteren en zijwaarts kunnen immers zowel positieve alsnegatieve consequenties hebben (unctad 2005). Multinationals kunnen in armelanden werkgelegenheid creëren voor het midden- en kleinbedrijf (waar ook inNederland nog steeds het overgrote deel van de ondernemingen toe gerekend