Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

72 minder pretentie, meer ambitieGaandeweg ontstaan zo de contouren van een breed sociaal vangnet. Voor een deelliep dat project parallel met de privatisering van de state owned enterprises die inveel landen aanvankelijk een belangrijk overheidsvehikel waren voor economischegroei. Die bedrijven voorzagen in sociale voorzieningen voor hun werknemers;toen ze geprivatiseerd waren, konden ze zelf die mate van bescherming niet meerbieden en moest de bescherming komen van een voor de gehele bevolkingbeschikbaar vangnet dat gebaseerd is op algemene aanspraken. Opvallend is datdeze ontwikkeling niet kwam door (angst voor) opkomende vakbewegingen oflinkse partijen: die speelden hooguit een beperkte rol. Het proces werd vooralgetrokken door conservatieve regimes, en de politieke partijen waren (en zijn totop de dag van vandaag) in hoge mate niet-ideologisch, althans niet in termen vande klassieke westerse links-rechtstegenstelling. Sociaal beleid werd ook hier – netals honderd jaar eerder in Europa – vaak gebruikt voor politieke doeleinden doorconservatieve en centristische politici.Groei, zoveel is duidelijk, kwam in Azië tot stand dankzij overheden die in staatwaren een gericht groeibeleid te voeren. Ze worden in navolging van ChalmersJohnson (1982) en Peter Evans (1995) developmental states genoemd. Het maaktniet uit welke ideologie of gemeenschappelijk beleid wordt aangehangen, als hetstaatsapparaat maar planmatig opereert, waarbij interventionisme gecombineerdwordt met een sterke nadruk op economische groei. Deze staten hebben vaak eenleider die zeer gecommitteerd is aan ontwikkelingsdoelen: persoonlijke verrijkingof kortetermijnpolitieke winst weten ze binnen dat bredere doel in te passen (Fritzen Rocha Menocal 2007; Leftwich 2008; Mkandawire 2001). De developmentalstate is gebaseerd op een coalitie van leiders, elites en belangengroeperingen, engegrondvest in het gemeenschappelijke idee dat langetermijngroei in het belang isvan eenieder.Deze developmental states hebben gerichte aandacht voor imperfecties in hetfunctioneren van de kapitaalmarkt die een verhoging van het niveau van industrialisatieafremden, voor problemen op de arbeidsmarkt die onvoldoende de groeivan het algemene niveau van vaardigheden en de opleiding van de beroepsbevolkingfaciliteerden, en voor problemen met landrechten, die urbanisatie en groeiafremden (zie ook Khan 2005). Ze praktiseren een strategie waarin de overhedenactief zijn in het ontwikkelen van economische bedrijvigheid, variërend van degerichte subsidies die Zuid-Korea gaf aan haar staatsondernemingen, tot de inzetvan publieke middelen om technologie te verwerven en te ontwikkelen in Taiwanen Maleisië (een model dat overigens nog steeds actueel is, vergelijk bijvoorbeeldde wijze waarop Singapore recent in enkele jaren een toonaangevende biotechindustrieuit de grond heeft gestampt).Het is van belang het succes van developmental states niet simpel te vertalen ineen pleidooi voor het voeren van economisch liberaliseringsbeleid. In dat opzicht