Minder pretentie, meer ambitie - Oapen

eder zijn: voorbij hulp kijken243werking van regionale instituties. Als daarbij in aanmerking wordt genomen datvoorzien in regionale publieke goederen vaak op specifieke problemen stuit, isduidelijk dat het nodig is een visie te ontwikkelen op de relaties tussen multilateraleen regionale niveaus (Hettne en Söderbaum 2006; Hettne et al. 2008; Ministerievan Buitenlandse Zaken 2009b; Ocampo 2002; unctad 2009e).Diversiteit en pluriformiteitHet bevorderen van meer coördinatie en coherentie betekent niet dat alle landenhetzelfde moeten doen of tot in detail voorgeschreven zouden moeten krijgenwelke economische en institutionele keuzes zij moeten (of mogen) maken, integendeel.Niet alleen – zoals hoofdstuk 3 laat zien – omdat landen van elkaarverschillen qua historie, cultuur, tradities, instituties en ontwikkelingsniveau enomdat ontwikkelingstrajecten specifiek zijn voor ieder land, maar ook omdatbeleidskeuzes niet technisch zijn maar politiek, en omdat vaak niemand weet wathet beste werkt of hoe de ‘goede’ instituties gemaakt kunnen worden. Daarom is“(p)olicy diversity as important for development as bio-diversity is for the survivalof the ecosystem” (Storm 2005). De implicatie is dat we elke poging moetenopgeven “to spread a single variety of capitalism through the wto, the imf andthe World Bank” (Wade 2009a).Niet ‘diepe’ maar ‘ondiepe’ (shallow) integratie zou het devies moeten zijn vanmultilaterale instituties en samenwerking. Dat immers geeft landen voldoendebeleidsruimte (policy space) voor het maken van keuzes. Ook in dat opzicht kaneen voorbeeld genomen worden aan de wijze waarop binnen de eu gemeenschappelijkhandelen gecombineerd is met vormen van soevereiniteit en beleidsvrijheidvoor individuele landen. Ontwikkelingslanden hebben dat nodig om al doende teleren en waar nodig (tijdelijke) beschermende maatregelen te kunnen nemen omnieuwe dynamische economische sectoren tot ontwikkeling te brengen. Nationaleontwikkelingsstrategieën kunnen alleen werken als internationale regimes engovernance structuren en mechanismen voldoende beleidsruimte en flexibiliteitfaciliteren en bijvoorbeeld uitzonderingen toestaan op algemene regels en standaards.De vraag hoe globalisering productiever gecombineerd kan worden metnationale staten met voldoende beleidsruimte en regionale samenwerkingsverbandenligt sinds de financiële crisis overal op tafel, en nadere reflectie op watwellicht ‘ingebedde’ of ‘vermaatschappelijkte’ globalisering genoemd kan wordenis onvermijdelijk (unctad 2009b; undp 2003).8.4 voorbij internationale samenwerkingDe wereld is ingrijpend veranderd. In het verleden hadden internationale relatieseen ‘Newtoniaans’ karakter: staten waren soeverein, losten geschillen op metkracht, en werden de maat genomen op grond van massa – territorium, populatie,industrie, natuurlijke bronnen en militaire kracht. Het huidige tijdperk is anders: