1 - principio.qxd

165 compatible
colpoureterotomía s.f. Incisión do uréter a través da
vaxina.
colpoxerose s.f. Secura anormal da mucosa vaxinal.
colquicina s.f. Un dos principios activos do cólquico,
glicósido cristalizado velenoso, soluble en alcohol.
columbio s.m. Niobio.
columna s.f. Parte cilíndrica en forma de piar, de funil ou
feixe. // C. da vaxina. Eminencias lonxitudinais ó longo
das paredes da vaxina na súa superficie interna. / C. de
Bertin. Prolongacións da substancia cortical do ril entre
dúas pirámides de Malpighi. / C. de Morgagni. Repregadura
da mucosa na terminación anal do recto. / C. de
Sertoli. Célula alongada sustentacular na capa parietal
dos tubos seminíferos, que mantén unidas as células
espermatóxenas. / C. vertebral. Raque, conxunto óseo
formado polas vértebras cervicais, torácicas, lumbares,
sacro e cóccix.
coluria s.f. Eliminación de bile ou pigmentos biliares pola
urina. Biliúria.
colutorio s.m. Líquido medicamentoso para enxauga-la
boca e trata-las enfermidades das súas mucosas.
coma s.m. Estado de inconsciencia profunda da que non é
posible saca-lo paciente, que pode deberse á acción
dunha substancia tóxica inxerida ou formada no organismo,
a traumatismo ou a enfermidade. // C. acidótico.
O secundario a un trastorno metabólico. / C. alcohólico.
O provocado pola intoxicación etílica. / C. carcinomatoso.
Estado comatoso na fase terminal da caquexia
cancerosa. / C. diabético. O que se desenvolve en casos
graves de diabete mellitus mal tratados, debido ó menor
metabolismo oxidativo do sistema nervioso central, que á
súa vez resulta de cetoacidose grave, e posiblemente da
acción dos corpos cetónicos sobre os tecidos, e de alteracións
do equilibrio hidroelectrolítico, resultando mortal
se non se trata. / C. hepático. Coma da cirrose e a hepatite
avanzada, o envelenamento ou calquera enfermidade
grave do fígado, que pode estar precedido por confusión
mental, delirio e tremor nas extremidades superiores,
podendo haber ou non ictericia e trastornos do metabolismo
do amoníaco, do nitróxeno e dos aminoácidos.
Correspóndese coa encefalopatía hepática. / C. hiperosmolar.
O producido por hiperosmolaridade plasmática
que aparece en estados de deshidratación e na diabete. /
C. hipofisario. Estado que aparece a consecuencia da
destrucción da hipófise como na hemorraxia do parto
(enfermidade de Sheehan). / C. hipoglicémico. O que
acompaña os descensos bruscos da glicemia. / C. irreversible.
Supresión total e irreversible da actividade
cerebral. Coma sobrepasado. / C. mixedematoso. O que
aparece na hipofunción tiroide. / C. sobrepasado. Coma
irreversible. / C. tóxico. O debido a barbitúricos, tranquilizantes,
etc. / C. urémico. Estado de letarxia debido á
uremia. / C. víxil. Estado de semiconsciencia.
comatoso-a adx. Do que está en coma, en estado de
coma.
combustión s.f. Oxidación rápida de calquera substancia
acompañada da producción de calor e luz.
comechón s.f. 1. Sensación irritante da pel que provoca
desexos de rascarse. 2. Sarna. 3. Prurito.
comedón s.m. Lesión primaria da acne común, formada
polo folículo piloso cheo de queratina, escamas e sebo,
que se ve principalmente no nariz, nas meixelas e na
fronte. // C. do padal duro dos neonatos. Perlas de
Epstein ou nódulos de Bohn.
comensalismo s.m. Relación simbiótica na que unha
especie vive a expensas doutra sen danala.
comer v. 1. Inxerir alimento sólido. 2. Mastigar e tragar
calquera substancia coma se fose alimento. 3. Corroer.
comida s.f. 1. Alimento consumido a intervalos regulares
ou con horarios específicos. 2. Alimento sólido, nutriente
que se inxire para proporcionarlle ó organismo os
elementos necesarios. 3. Acción de comer. // C. de
Boyden. Comida que serve para determina-lo tempo de
evacuación da vesícula biliar, composta de tres ou catro
xemas de ovo mesturadas en leite con azucre e viño. / C.
de proba. Comida de composición determinada para
explora-las funcións dixestivas, un tipo é a comida de
Boyden.
comisura s.f. 1. Ángulo ou punto de xunción das pálpebras,
dos labios ou de calquera abertura ou fendedura. 2.
Feixe de fibras nerviosas que pasa dun lado a outro no
encéfalo ou na medula espiñal. 3. Sutura cranial. // C.
labial. Ángulo da boca. / C. labial pudenda. Unión dos
beizos menores ou ninfas. / C. palpebral. Ángulo ou
canto interno ou externo das pálpebras.
comisurotomía s.f. 1. División cirúrxica de calquera
comisura, banda fibrosa ou anel. 2. Mielotomía da liña
media. // C. mitral. Apertura do orificio da válvula mitral
estreitado para alivia-la estenose mitral.
compacto-a adx. Denso, aplicado ó tecido óseo, en
oposición ó esponxoso.
compás s.m. Instrumento usado para medir diámetros e
contornos, do cranio, da pelve.
compatibilidade s.f. Condición de compatible.
compatibilización s.f. Proceso de formar un grupo de
estudio e un grupo comparativo para un estudio epidemiolóxico,
comparables con respecto a factores estraños
ou que poidan causar confusións, como idade, sexo,
educación.
compatible adx. 1. Dos elementos dunha fórmula farmacéutica
debidamente constituída que son capaces de
mesturarse sen sufrir cambios químicos destructivos nin
mostrar antagonismo. 2. Capaz de existir xunto con outra
entidade biolóxica sen anulación nin efectos deletéreos
na súa función, como o sangue, tecidos e órganos que non
causan reacción en transfusións nin rexeitamento en
transplantes. 3. Satisfactorio no matrimonio ou na actividade
sexual.