1 - principio.qxd

telotismo 748
telotismo s.m. 1. Rixidez dos órganos eréctiles. 2. Erección
ou protrusión da mamila. Tamén se di reflexo
mamiloareolar.
telúrico-a adx. 1. Das enfermidades relacionadas co
chan, especialmente o tétano e o carafuncho. 2. Relativo
ou pertencente á terra ou ó chan. 3. Relativo ó telurio. //
Febres t. Febres palúdicas
telurio s.m. Elemento metaloide de símbolo Te, peso
específico 6,24 e peso atómico 127,5. Os compostos
deste elemento posúen propiedades xermicidas.
telurismo s.m. Influencia da terra e do chan sobre a orixe
de enfermidades.
TEM Siglas de trietilenmelanina, substancia que se
emprega no tratamento de enfermidades crónicas do
sistema linfático.
temor s.m. Sentimento de inseguridade ou incerteza,
medo.
tempa s.f. V. sen.
temperado-a adx. De temperatura moderada, nin frío nin
quente.
temperamento s.m. Elemento do carácter da persoa,
condicionado polas características morfolóxicas,
psíquicas e os factores ambientais. Segundo a concepción
hipocrática resultaría da interacción dos catro humores
fundamentais (sangue, flegma, bile negra e bile amarela),
a cal, segundo predominase un ou outro deles, daría lugar
ós catro temperamentos clásicos: sanguíneo, flegmático,
melancólico e colérico.
temperante adx. Calmante, sedante.
temperatura s.f. Manifestación da intensidade de calor
dun corpo. // T. absoluta Temperatura que se mide desde
o cero absoluto (escala Kelvin), é dicir, desde –273 ºC. /
T. basal A medida cando o individuo se atopa en xaxún,
en repouso e nun ambiente a unha temperatura duns 20
ºC. / T. crítica Temperatura na cal se pode reducir un gas
a líquido por presión. / T. máxima A máis alta, na cal é
imposible o desenvolvemento de bacterias. / T. normal
Temperatura do corpo humano non enfermo, con valores
entre 36,5 ºC e 37,5 ºC medidos no recto.
tempo s.m. 1. Medida de duración. 2. Cada unha das
partes nas que se divide unha manobra ou operación. // T.
brazo-lingua Tempo que tarda o enfermo en notar sensación
de calor na lingua trala inxección en vea dunha solución
de glicomato de calcio ó 40%.Trátase dunha proba
para medi-la actividade funcional do ventrículo
esquerdo. / T. de coagulación Na proba que se realiza
para estudia-la vía intrínseca da coagulación, é o tempo
que tarda un mililitro de sangue en coagularse, a unha
temperatura de 37 ºC. / T. de hemorraxia. Duración da
hemorraxia que se produce trala punción do lobo da
orella, normalmente de 1 a 4 minutos, pero moito máis na
trombopenia e na hemofilia. / T. de percepción Tempo
necesario para percibir un estímulo. / T. de protrombina
Tempo, medido en segundos, necesario para a coagulación
do plasma oxalatado despois de engadirlle diferentes
cantidades de cloruro de calcio. É inversamente proporcional
ó contido de protrombina no plasma. Constitúe
unha proba analítica para estudia-la vía extrínseca da
coagulación. / T. de reacción Tempo que pasa entre un
estímulo e a reacción provocada por el. / T. de sangría
Tempo de hemorraxia, proba empregada para valora-la
función plaquetaria. / T. de sedimentación Reacción de
sedimentación eritrocítica.
tempolábil adx. Que sofre alteracións polo paso do
tempo.
temporal adx. 1. Relativo ó tempo, ou que dura un tempo
limitado. 2. Relativo á rexión, ósos ou músculos temporais.
// s. 3. V. arteria, músculo, nervio, óso, vea.
temporoauricular adx. Relativo á rexión temporal e
auricular.
temporocigomático-a adx. Relativo ou pertencente á
rexión temporal e cigomática.
temporofacial adx. Relativo á sen e á cara.
temporofrontal adx. Relativo ou pertencente ós ósos ou
zonas temporal e frontal.
temporomalar adx. Relativo ou pertencente ós ósos
temporal e malar.
temporomaxilar adx. 1. Relativo ós ósos temporal e
maxilar. // s.m. 2. V. músculo.
temporooccipital adx. Relativo ou pertencente ós ósos
ou rexións temporal e occipital.
temporoparietal adx. Relativo ou pertencente ós ósos
ou rexións temporal e parietal.
tempostábil adx. Que non se ve alterado polo paso do
tempo.
temulencia s.f. Embriaguez, intoxicación.
tenaces s.f.pl. Pinzas de ramas fortes e cortantes que se
empregan para seccionar cartilaxes, puntas ou gallos.
tenacidade s.f. Persistencia, porfía, perseveranza. // T.
celular Tendencia das células a permanecer nunha actividade
ou forma determinada.
tenaciñas s.f.pl. Tenaces pequenas. // T. de Dolbeau
Tenaciñas que se empregan para extraer cálculos da
vexiga urinaria.
tenáculo s.m. 1. Instrumento cirúrxico con forma de
gancho que se utiliza para soste-las arterias que se van
ligar, e tamén para erguer ou suxeitar un órgano ou parte
del. 2. Banda fibrosa que suxeita un órgano ou unha
parte.
tenalxia s.f. Dor nun tendón. Tamén se di tenodinia.
ténar adx. 1. Relativo ou pertencente á palma da man. //
s.m. 2. Eminencia na base do polgar que se forma polo
músculo abductor, o flexor curto e o opoñente do polgar.
tenaz adx. 1. Persistente, teimoso. 2. Relativo ó corpo no
que é difícil separa-las partes. 3. Pegañento ou viscoso.