hukuk muhakemeleri kanunu - Ä°stanbul Barosu

120 İstanbul Barosu Yayınlarıhizmetini konu edinen sözleşmeler bakımından kullanıldığını görüyoruz,ama bu önemli bir ayrım değil. Birazdan göreceğiz ki, yeniBorçlar Kanunundaki genel işlem koşullarına ilişkin hükümlerinuygulama alanı bakımından, sözleşmenin konusunun kamu hizmetiolup olmaması arasında da bir fark gözetilmemiştir.Peki, yeni Borçlar Kanunu’ndan önce mevzuatımızda genel işlemkoşullarına ilişkin hükümler hiç mi yoktu? Kısmen, dar içerikteve özel kanunlarda, özel mevzuatta, dolayısıyla uygulama alanı bakımındanda oldukça sınırlı nitelikte hükümlere rastlamaktaydık.Bunların en önemlisi, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunununhaksız şartlar başlıklı 6. maddesi. Yani konumuz haksız şartlarlada ilgilidir. Fakat bu iki kurum aynı değildir, haksız şartlarla genelişlem koşulu arasındaki ayrımı belki birazdan hükümleri incelerkendaha ayrıntılı biçimde algılama imkânı bulacağız. Onun dışında, TicaretKanununda da bazı hükümler vardı. Sigortaya ilişkin ve taşımahukukuna ilişkin ya da Banka ve Kredi Kartları Kanununda genelişlem şartları başlıklı bir maddeye rastlıyorduk. Bir de, SermayePiyasası Kurulunun bir tebliğinde bu konu gündeme getirilmişti, amadikkat edersek her birinin çok dar uygulama alanlarına sahip, dahadoğrusu genel nitelikte olmayan hükümler olduğunu söyleyebiliriz.Şimdi bir sözleşmenin bir maddesini okuyacağım size. Bu sözleşme,dünyaca ünlü bir firmanın Türkiye’de bayilerine, daha doğrusuondan alışveriş yapmak isteyen işletmelere imzalattığı sözleşmeninbir maddesi. Yani benim uydurduğum bir hüküm değil. Şimdi benbunu hızlıca okuyacağım, ama şu gözle bakalım: Büromuza, elindebu hükmü içeren sözleşmeyle bir müvekkil geldi ya da müvekkiladayı. O mağduriyetiyle ilgili bize danışıyor. Sözleşmeyi genel borçlarhukuku perspektifiyle incelerken bu hükme rastladık. Ben hızlıcaokuyacağım, daha sonra zaten sunum boyunca bu sözleşme ilişkisinedönüp duracağız. Ne diyor?“Şirket, işletmecinin kendisine olan borçlarını zamanında ödememesihalinde işbu sözleşmenin kendisine tanıdığı tüm hak veyetkilerini istediği herhangi bir zamanda kullanmak hakkı ayrıcasaklı kalmak üzere, o hak ve yetkilerini kullanmayı dilerse bir süreerteleyerek, işletmecinin bazı imkânlarını kullandırmaktan kısmenveya tamamen vazgeçebilir ve istediği uygulamayı başlatabilir.İşletmeci böyle bir uygulamaya itiraz etmeyeceğini ve hiçbir haktalep etmeksizin aynen uyacağını kabul ve taahhüt eder.”