hukuk muhakemeleri kanunu - Ä°stanbul Barosu

28 İstanbul Barosu Yayınlarımiz “ölüme bağlı tasarrufun iptali - değilse tenkis” talebinde olduğugibi, birinci talebimiz dikkate alınmadığı takdirde ikinci sıradakitalebimizin dikkate alınması için açtığımız davalar terditli davalardır;bunlar da kanuna dahil edilmiş. Bir de gerçek olmayan terditvardır; “birinci talebi kabul edersen ikincisine de bak” diye, mesela“maddi tazminat talebimi kabul edersen manevi tazminatı dakabul et şeklinde”. Şimdi bu türlü davalar caiz midir, değil midirtatbikatta çok karşılaşılmıyor. Ama kanuna terditli davayı koyuncainsanın gözü onu da arıyor, o yok.Şimdi seçimlik dava da (HMK m. 112), seçimlik borçlarla ilgilibir dava türü. Malum, borçlar hukuku derslerinden bildiğimizüzere seçim hakkı kural olarak borçludadır, ama alacaklıya dabırakılabilir. Borçlu, yahut bazı durumlarda üçüncü kişi, seçimhakkını kullanmamışsa seçimlik dava açabiliriz. Hâkim, seçimlikmahkumiyete karar verir, ama ilamın icrasında alacaklı takip talebinibunlardan birini seçerek düzenler. Ona göre ilamlı icra talebindebulunur. Buna ilişkin esaslar da “seçimlik dava” başlığıylabir kanun hükmüyle açıklanmış oldu.Şimdi gelelim bizi daha çok meşgul eden kısmi dava ve belirsizalacak davası meselesine (HMK m. 109 ve HMK m. 107). Kanununhazırlık çalışmalarını günü gününe komisyonda fiilen bulunarakdeğil; ama dışarıdan takip ettim. Önce kısmi davaya ilişkin bir hükümkonuldu; sonra yine komisyon çalışmaları sırasında az evvelbahsettiğim son fıkra eklendi kısmi davaya; 107. maddenin sonfıkrasına tespit davalarını ilgilendiren hüküm eklendi. Bir de belirsizalacak davası 107. madde numarasıyla kanun hükmüyle girdi.Yani başlangıçta belirsiz alacak davasına ilişkin bir hükmü kanunakoymak düşüncesi yokken, önce kısmi dava düzenlendi, daha sonrabelirsiz alacak davası düzenlendi ve komisyon çalışmaları sırasındametne dahil edildi. Özellikle bu son zaman çalışmalarında bazenhükümler arasında irtibat kurma konusunda zorluklar olabiliyor.Belirsiz alacak davası başlangıçta hesapta olsaydı, belki belirsizalacak davasıyla kısmi dava tek bir maddede düzenlenebilirdi. Yahutkısmi davaya ilişkin hüküm değiştirilerek muhafaza edilebilirdi.Belirsiz alacak davasına ilişkin benzer hükümler başka Avrupakanunlarında da var. Bizim hüküm de aslında, politikacıların ek-