hukuk muhakemeleri kanunu - Ä°stanbul Barosu

Staj Eğitim Merkezi Cumartesi Forumları 2012333Onun dışında literatürde çok fazla bu konuya özgü makale yahutkitap çalışmasına tesadüf edemedim. Belki gözümden kaçan varsasizler söylerseniz onu da gözden geçiririm.Bazen tahkim olmayan, ama tahkime benzeyen müesseseler içinde “tahkim” terimi kullanılıyor. Mesela, bir mecburi tahkim mevzuatımızvar malum. İş hukukunda tahkim var, menfaat uyuşmazlıklarıçözümüyle ilgili. Tüketici hakem heyetleri var. Bunlar darve teknik manada tahkim değil; deyim yerindeyse isim benzerliği,belki belli ölçüde mahiyet benzerliği olan müesseseler.Sigortacılıkta tahkimi bu açıdan incelersek; ismi tahkim, amabir tahkim sözleşmesine dayanmıyor. Kanun, sigortacılık tahkimsistemi diye isimlendiriyor. Bir sigortacı, sigortacılık tahkim sistemineüye olmak istediğini belirtiyor ve tek taraflı olarak bu sistemedahil oluyor. Sigorta hizmetinden faydalananlar, yani sigorta sözleşmesiniyapanlar yahut menfaat sahipleri de, eğer sigorta şirketibu sisteme dahil olmuşsa, tahkimi başlatmak için tahkim komisyonunamüracaat edebiliyorlar. 2 Bu sebeple de bir parça tüketicihakem heyetlerine benziyor. Bir tahkim şartı yahut bir tahkim sözleşmesinedayanmıyor.Hakemi taraflar seçmiyorlar, komisyon tayin ediyor.Taraflar hak ve nasafete göre karar verilmesi konusunda hakemleriyetkilendiremiyorlar.Taraflar hakemlerin uygulayacağı usul kurallarını da belirleyemiyorlar.Çünkü 30. maddenin 23. fıkrası var: “Bu kanunda hükümbulunmayan hallerde -bazı usul hükümleri var çünkü- HukukUsulü Muhakemeleri Kanununun hükümleri sigortacılıktatahkim hakkında da kıyasen uygulanır” diyor. Dolayısıyla taraflarınbu konuda da bir seçim hakkı yok.Sonuç olarak, bu müessesede tahkimin belirleyici niteliklerinigörmüyoruz aslında. Bu yüzden bunun kendine özgü bir müesseseolduğunu kabul etmemiz lazım. Tahkim değil, tahkimle benzerlikleriolan ve tahkim hükümlerinin kıyasen uygulanacağı bir alandayız.2 Şimdi, 30. maddenin 6456 sayılı Kanun’la değişik 1. fıkrasına göre, mevzuatın öngördüğüzorunlu sigorta hallerinde, sigortacı, tahkim sistemine üye olmak talebinde bulunmasabile, zorunlu sigortalar bakımından sigortacılıkta tahkime tabi olur. Bkz. yukarıda 1.dipnotu.