hukuk muhakemeleri kanunu - Ä°stanbul Barosu

Staj Eğitim Merkezi Cumartesi Forumları 2012155Birincisi ve en önemlisi “öngörülmezlik” olarak belirtebileceğimizbir koşul. Sözleşme yapıldığı sırada tarafların öngörmediklerive onlardan öngörmelerinin beklenemeyeceği olağanüstü bir durumungerçekleşmiş olması gerekiyor. Neden bu koşulu arıyoruz?Çünkü taraflar o durumun gerçekleşeceğini öngörmüşlerse zaten odurum taraf iradelerine dahil edilmiştir. Taraflar o durumun gerçekleşmesiüzerine birtakım riskleri zaten bilerek üstlenmişlerdir.Oysa uyarlama talebinin hukuki temeli başlangıçtaki iradenin sonradanartık karşılık bulamamasıdır. Taraf önceden öngörüyorsabunu zaten iradesine yansıtmıştır. Fakat sadece öngörmüş olmasıdeğil, daha doğrusu öngörmemiş olması değil, ondan öngörmesininde beklenememesi gerekiyor. Fiilen öngörmemiş olabilir, fakatsomut durum değerlendirildiğinde ondan öngörmesi beklenebiliyorsa,bu durum uyarlama engeli olarak karşımıza çıkacak. Örnekbir karar, işte ülkede geçmişte yaşanan yüksek enflasyon ve ekonomikkrizler karşısında dövizle borçlanmada bu tür artışların yaşanabileceğiniöngörmesi, dövizin seyri karşısında davalının bunutahmin etmesi gerekir şeklinde bir karar. Dolayısıyla borçludanbeklenebiliyorsa birtakım sonuçların, olağanüstü durumların gerçekleşmesiniöngörmesi, engel olacaktır.Şimdi bu öngörülmezlik koşulu altında birtakım soru işaretlerineyol açan hususlar var. Bunlardan bir tanesi kısa süreli sözleşmelerinuyarlanması acaba mümkün mü, değil mi? Kural olarakkısa süreli sözleşmelerin uyarlanamayacağı yönünde bir eğilimvar. İşte uyarlanamayacağı şeklinde bir iki tane karar var ekrandagördüğünüz, altını çizdiğimiz yerler. Uyarlama ancak uzun süreliakitlerde söz konusu olur. İşte bir yıl süreli sözleşmenin kısa süreliolduğundan bahsediyor. İstisnaen bazı durumlardaysa kısa süreliolmasına rağmen sözleşmenin uyarlanabildiğini ifade eden kararlarada rastlamak mümkün. İşte çok istisnai durumlarda bununmümkün olacağı, tarafların öngörmedikleri, onların öngörmesininbeklenemeyeceği olağanüstü bir durumun kısa sürede de olsa ifatamamlanmamışsa mümkün olabileceği, bu yüzden sadece kısasüreli olmasının uyarlamanın engeli olmayacağını ortaya koyanbirtakım kararlar var. Hukuk Genel Kurul kararı da 2002 yılındabu hususları tespit ediyor. Baktığımızda bunun yansıması yenikanunda nasıl? Türk Borçlar Kanunu 138. maddede böyle bir sınırlamayok. Hatta uyarlamanın sonuçları bakımından dönmeden