hukuk muhakemeleri kanunu - Ä°stanbul Barosu

154 İstanbul Barosu Yayınlarıve mevduat munzam karşılığı yükümlülüklerine uymak zorundabulundukları çok açıktır. Öte yandan bu faktörler direkt maliyetioluşturduğu gibi personel, kira, reklam, kırtasiye, büro makineleri,sabit kıymet amortismanları ve benzeri unsurların da maliyeteekleneceği belirgindir. Bankanın bu özel durumları sözleşmeninuyarlaması yapılırken gözden ırak tutulmamasına özen gösterilmesigerekir”.Görüldüğü gibi kararda Türk ekonomisi bakımından bankalarınne derece önemli oldukları, yaptıkları işin ne kadar hassas veönemli, yeri geldiğinde riskler içerebileceği oldukça ballandırılarakanlatılmış. Bütün bu özellikler, bankalara karşı uyarlama davalarınınkabul edilmemesi gereğinin açıklamaları olarak ortaya konuluyor.Yargıtay bunun dışında ve özellikle ekonomik krizler sonrasıbankaların dövize endeksli krediler bakımından Türk Lirasına çevirmetekliflerini de uyarlamaya bir engel olarak görmüştür. Oysazaten ekonomik kriz patlamıştır, döviz artmıştır artabileceği kadar.Bu artış neticesinde Türk Lirasına çevirmeyi önermektedir banka.Zaten aslında onun açısından kârlı olmayan bir teklifte bulunmamaktadır.İşte o teklifi de, aslında çok da adaletli bir teklif değil,o teklifi de uyarlama talep edene karşı olarak kullanabilmektedir.Buna karşılık başka bazı, sadece borçlar hukukunda değil, başkaalanlarda da uyarlama davalarının açılması ve bunların kabuledilmesi karşımıza çıkabiliyor. Aile hukuku sözleşmelerinde, işteboşanma protokolleri gibi protokollerde uyarlama davaları aynı ilkelerçerçevesinde kabul ediliyor ve görülüyor. Bugüne kadar uygulamabu şekilde devam ediyor.Şimdi 138. madde bu uygulamaya da bir anlamda hem uygulamadanfaydalanmak, hem ona da işte belirli esaslar oluşturmaksuretiyle yön vermek iddiasıyla uyarlama davaları için birtakımkoşullar düzenliyor. Birincisi sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarcaöngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü birdurum ortaya çıkmış olmalıdır. İkincisi bu durum borçludan kaynaklanmamışolmalıdır. Üçüncüsü bu durum sözleşmenin yapıldığısırada mevcut olguları kendisinden ifanın istenmesini dürüstlükkurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirmişolmalıdır. Dördüncüsü, son şart borç henüz ifa edilmemiş veya ifanınaşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak edilmiş,gerçekleşmiş olması gerekiyor, birtakım koşullar öngörüyor.