hukuk muhakemeleri kanunu - Ä°stanbul Barosu

Staj Eğitim Merkezi Cumartesi Forumları 201227tenkis davası (bkz. Kuru/Budak, Tespit Davaları, 2. Bası, s. 57 vd.).Bunlar hep yenilik doğuran karardır, ama geçmişe etkilidir. Düşünebiliyormusunuz babalık davasının geçmişe etkili olmayacağını;yahut anonim şirket genel kurul kararının iptali davasının geçmişeetkili olmayacağını, tenkis davasının geçmişe etkili olmayacağını?Kanun açıkça söylüyor, “iyi niyetliyse böyle iade eder, kötü niyetliyseböyle iade eder” diye söylüyor, ama çoğu zaman mesela, babalıkdavası örneğinde olduğu gibi, kanun “bu dava sonunda verilenhüküm geçmişe etkilidir” demiyor. Biz onu hükmün gayesindenve yargı içtihatlarını inceleyerek görüyoruz. Diyoruz ki, bu yenilikdoğuran kararlar geçmişe etkilidir. Bu üçüncü fıkranın tatbikatımızışaşırtmayacağını ümit ederim. En azından bu “kanunlardaaksi belirtilmedikçe” sözünü “kanunlardan aksi anlaşılmadıkça”diye anlamamızda yarar var. Çünkü açıklık aradığımız zaman busıraladığım örneklerin hiçbirinde öyle bir açıklık göremiyorsunuz.İşte bu sebeplerle ders kitabına yazılacak şeyleri kanuna yazmanınçeşitli sakıncaları mevcuttur. Ayrıca, tanım yapılırken her şeyeksiksiz biçimde kanuna yazılamayabileceğinden, kanunda da herdurumda eksik de kalır.Kanunda “taleplerin çokluğu bakımından dava çeşitleri” diyeisimlendirebileceğimiz bir tasnif de yapılıyor ve dava çeşitlerineyer veriliyor. Bir tanesi davaların yığılması (HMK m. 110) ki bazenders kitaplarında objektif dava birleşmesi diye de bilinen bu hukukiimkân ile aynı yargı yoluna tâbi olması gerektiği ileri sürülen taleplerinbirleştirilmesi söz konusudur. Ama dikkat ediniz, belki gençarkadaşlarımızın dikkatinden kaçabilir, davalar arasında bir irtibatbulunması gerekmez. Yani birbiriyle büsbütün ilgisiz iki talebimizi,aynı mahkemenin görev ve yetkisine dahil olmak kaydıyla, pekâlâbir dava dilekçesinde birleştirip ileri sürebiliriz. Peki, mahkeme budurumda ne yapabilir? Mahkeme erken bir aşamada da olsa davalarınayrılmasına (tefrik) karar verebilir. Ancak, yerleşmiş ilmi vekazai içtihatlarımız objektif dava yığılması bakımından bir bağlantıaramamaktadır.Terditli davalarla ilgili de bir kanun hükmümüz var (HMK m.111). Bu hüküm, doktrinde terditli davaların bir türü olan ve “gerçekterditli davalar” olarak bildiğimiz terditli davaları düzenleyenbir hüküm. Aslilik-ferilik ilişkisi, malum hep tatbikattan bildiği-