hukuk muhakemeleri kanunu - Ä°stanbul Barosu

36 İstanbul Barosu Yayınlarıdüzenlemelerin de aslında ilerisine gidiyor. “Dernekler ve diğer tüzelkişiler statüleri çerçevesinde üyelerinin veya mensuplarının yahuttemsil ettikleri kesimin …” ifadesini kullanıyor. Yani artık, “temsilettikleri kesim” sözünün çok geniş kapsamlı bir ifade olmasındanötürü, her türlü tüzel kişi tarafından bu davalar açılabilir. Ama butür davalar eda davası mahiyetinde olmuyor. Hakkın tespiti, hukukaaykırı durumun giderilmesi yahut içtinap talebi şeklinde olabiliyor.Bunu henüz daha yaşamadık, ama idari yargıda geçtiğimiz yıllardaçevreci avukatların gösterdiği çabayı biliyorsunuz; birtakım aktivistgrupların diyeyim, gene kötü manada söylemiyorum, önümüzdekidönemlerde bundan faydalanarak özel hukuk davaları açabileceğinidüşünüyorum. Yavaş yavaş tatbikatla bunun kapsamı ve ne şekildeuygulanacağına ilişkin esaslar ortaya konacaktır. Gerekçe bu hükmünuygulanmasına ilişkin olarak bize pek az şey söylüyor; aslındahiçbir şey söylemiyor demek daha doğru olacaktır.Av. Muazzez YILMAZ - Şimdi soruları alacağız. Ön incelemeyleilgili soru var. Ön inceleme işletilebilecek mi?Prof. Dr. Ali Cem BUDAK- Bu son yönetmelikte biraz daha dayumuşatılıyor, iki şey yapılıyor. Bir defa yazılı usulde de sanki öninceleme duruşması yapıp yapmamak hâkimin takdirine, tercihinebağlıymış gibi anlaşılabilecek bir ifade tarzı var.Salondan - Şu anda yapıyorlar.Prof. Dr. Ali Cem BUDAK- Yapıyorlar tabii, “dosyanın odamagetirilmesi” diyor.Salondan - … ön incelemeyi kendi kendine yapıyor.Prof. Dr. Ali Cem BUDAK- Yapıyor, icra mahkemeleri dahiyapıyor, “odama getirilmesi falanca gün filanca saatte” diye. Bunuyönetmeliğe geçirmiş oluyorlar. Bir de tahkikatla ön incelemeyibirleştirince bu ön inceleme iyice etkisiz hale gelir kanaatindeyim.Zaten basit usule tabi davalarda da tahkikatla ön inceleme birleşir,tahkikatla muhakeme de birleşir şeklinde kaleme alındı kanun hükümleri.Dolayısıyla bizim eski usulde “layihalar teatisi ne zamanbitti, tahkikat ne zaman başladı, muhakemeye ne zaman geçildi”anlayamazdık. Ona benzer bir uygulamanın oluşmasına imkân verebilecekşekilde maalesef eğilimler var. O eğilimleri de cesaretlendirecekbir yönetmelik yayımlandı. Bakalım sonumuz ne olacak?