Mitoloji C2 - Batı Mitolojisi - Felsefe Bölümü

ta ismin büyüktür. Ey milletlerin kralı, senden kim korkmaz? Çünküsana yakıĢır, çünkü milletlerin bütün hikmetli adamları arasında vebütün ülkelerinde senin gibisi yoktur. Ve hep birden budala ve akılsızoldular, putların terbiyesi! o ancak bir kütük... Fakat Rab hak Allahtır'.^ĠĢe bakın ki, evrensel bir konumu bulunan bu tanrı, çöl Habirularına,binlerce yıldır yazının bilindiği ve yalnız genel gök bilgilerinindeğil, gezegenlerin de hareketlerinin bilinip matematik kayıtlarının tutulduğuyerleĢik uygarlıkların arasına girene kadar görülmemiĢti.Yüksek Tunç Çağı uygarlıklarının kahinleri için kozmik düzeri, harikabir matematik düzen içeriyordu, önce yıldız gözlemcilerinin öğrendiklerigibi sürekli dönen, var olan ve kaosa dönüĢen bir düzen vardı.Bu ritmin nihai temeli de bir kiĢinin iradesine bağlanmamıĢtı, örneğinYehova gibi bir tanrıya. Tersine, bu sistemlerde kiĢilik, irade, merhamet,mutlak olarak kiĢisel olmayan, hep dönen düzende, bütüntanrıların yalnızca öğelerden ibaret oldukları bu düzende ancak ikincilbir etkileri olabilir.Dramatik biçimde, bu görüĢün tersine sahip çölün Sami halkları,daha geliĢmiĢ uygarlık sahalarına girdiklerinde kendi aĢiret tanrılarınıkorudular ve evrensel düzen düĢüncesini kabul etmekle birlikte,tanrılarını onun içine yerleĢtireceklerine, onu düzenin kaynağı ve yaratıcısıyaptılar. Üstelik hiç bir anlamda içkinlik tanımadan. Çünkühâlâ, her zamanki gibi, ayrı bir varlıktı, kiĢisel, insanbiçimli. Ve dahahâlâ, üstelik, aĢiret günlerinde olduğu gibi, kendi halkının toplumsalyasalarıyla bilinebiliyordu. Bütün düĢünebilen ve gözlemleyebilenakıl ve gözlerin bilebileceği doğa yasaları değil ama geniĢ ve bereketliinsanlık tarihinde yalnızca belli bir toplumsal moleküle ait yasalar, ancakTanrının tek dersi olarak bu toplumca bilinebilirdi. Aynı Yeremiya'gök alemlerinden yılmayın, çünkü onlardan milletler yılar, çünkükavmlarm adetleri boĢ Ģeydir' diye uyarıda bulunduğu gibi, Muhammedde, 'Yüzünü göğe çevirip durduğunu görüyoruz. HoĢnutolacağın kıbleye(*) seni, ey Muhammed, elbette çevireceğiz. YüzünüMescid-i Haram semtine çevir'/ 49 ' uyarısı var, 'Kim isîamiyetten baĢkabir dine yönelirse, onunki kabul edilmeyecektir. O ahirette de kaybedenlerdendir'/ 5 °)(*) Kıble: ibadette yönelinilen taraf, telamda kıble Mekke'de Kabe'dir ve 'doğal değiltoplumsal-tarihsel bir simgedir, doğrudan doğruya islam tarih ve efsanesinin kendisineiliĢkindir.361