Herkese Lâzım Olan Îmân - Hakikat Kitabevi

Osmânlı Devletinde rus sefîri olarak uzun seneler çalışan İgnatiyef,
hâtıralarında, sultân ikinci Mahmûd “rahime-hullahü teâlâ”
zemânında, 1237 [m. 1821] de rum isyânının baş plânlayıcısı, Patrik
Gregoryus’un rus çarı Aleksandra yazdığı mektûbu açıklamakdadır.
Mektûb ibret vericidir:
(Türkleri maddeten ezmek ve yıkmak imkânsızdır. Çünki
Türkler, müslimân oldukları için çok sabrlı ve mukâvemetli insanlardır.
Gayet mağrûrdurlar ve izzet-i îmân sâhibidirler. Bu hasletleri,
dinlerine bağlılıklarından, kadere rızâ göstermelerinden,
an’anelerinin kuvvetinden, pâdişâhlarına [devlet adamlarına, kumandanlarına,
büyüklerine] olan itâ’at duygularından gelmekdedir.
Türkler zekîdirler ve kendilerini müsbet yolda yönetecek reîslere
sâhib oldukları müddetçe de çalışkandırlar. Gâyet kanâ’atkârdırlar.
Onların bütün meziyyetleri, hattâ kahramanlık ve şecâ’at
duyguları da geleneklerine olan bağlılıklarından, ahlâklarının
güzelliğinden ileri gelmekdedir.
Türklerde evvelâ itâ’at duygusunu kırmak ve ma’nevî râbıtalarını
[bağlarını] kesretmek [parçalamak], dînî metanetlerini [sağlamlığını]
za’fa uğratmak [zayıflatmak] îcâb eder. Bunun da en kısa
yolu, an’anât-i milliyye [millî geleneklerine] ve müslimânlığa
uymıyan hâricî fikrler ve hareketlere alışdırmakdır.
Müslimânlıkları sarsıldığı gün, Türklerin kendilerinden şeklen
çok kudretli, kalabalık ve zâhiren hâkim kuvvetler önünde zafere
götüren asl kudretleri sarsılacak ve maddî vâsıtaların üstünlüğü
ile yıkmak mümkin olabilecekdir. Bu sebeble, Osmânlı Devletini
tasfiye için, mücerret olarak harb meydânındaki zaferler kâfî değildir.
Hattâ, sâdece bu yolda yürümek, Türklerin haysiyyet ve
vakârını tahrik edeceğinden, kendilerini anlamalarına sebeb olabilir.
Yapılacak olan, Türklere birşey hissetdirmeden, bünyelerindeki
dînî tahrîbi temâmlamakdır.)
Bu mektûb ders kitâblarında ezberletilecek kadar mühimdir.
Mektûbda ibret alınacak çok şey varsa da, en önemlisi, Türkleri
yabancı fikr ve âdetlere alışdırmakdır. Bu hedefe batının inanç,
moda ve ahlâksızlıklarını taklîde alışdırmakla ulaşılır. Bunun için,
Mustafâ Reşîd pâşa, mason olunca, Londradaki müstemlekeler
nezâretinden aldığı emre uyarak, ba’zı vilâyetlerimizde, fransızca
ve ingilizce kolejler açdı. Buralara mason öğretmenler getirdi. İslâmın
büyük düşmanı olan nefs-i emmârenin istediği şeylere ilericilik
denildi. İslâmiyyetin yasak etdiği bu kötü şeyler hüner sayıl-
– 116 –