Herkese Lâzım Olan Îmân - Hakikat Kitabevi

lamadan görülecekdir. Ebül Hasen-i Eş’arî ve imâm-ı Süyûtî ve
imâm-ı Beyhekî gibi büyük âlimler, meleklerin de Cennetde Allahü
teâlâyı göreceklerini bildirmişlerdir. İmâm-ı a’zam Ebû Hanîfe
ve başka âlimler, cinnin sevâb kazanmıyacaklarını ve Cennete girmiyeceklerini,
ancak mü’min olanlarının Cehennemden kurtulacaklarını
bildirdiler. Kadınlar, dünyâdaki bayram günleri gibi senede
birkaç kerre göreceklerdir. Mü’minlerin kâmil olanları, her
sabâh ve akşam, diğerleri ise Cum’a günleri göreceklerdir. Bu fakîre
göre, mü’min kadınlar ve melekler ve cin de bu müjdeye dâhildirler.
Fâtımat-üz-zehrâ ve Hadîcet-ül-kübrâ ve Âişe-i sıddîka
ve diğer ezvâc-i tâhirât ve Meryem ve Âsiye “radıyallahü teâlâ anhünne
ecma’în” gibi kâmil ve ârif hâtûnların diğer kadınlardan
müstesnâ tutulmaları uygun olur. İmâm-ı Süyûtî de buna işâret etmekdedir.]
Allahü teâlânın görüleceğine inanmalı, nasıl görüleceği düşünülmemelidir.
Çünki, Allahü teâlânın işleri akl ile anlaşılmaz.
Dünyâ işlerine benzemez. [Fizik ve kimyâ bilgileri ile ölçülemez.]
Allahü teâlânın ciheti, karşıda bulunması yokdur. Allahü teâlâ,
madde değildir. Cism değildir. [Element değildir. Karışım, bileşik
değildir.] Sayılı değildir. Ölçülmez. Hesâb edilmez. Onda değişiklik
olmaz. Mekânlı değildir. Bir yerde değildir. Zemânlı değildir.
Öncesi, sonrası, önü arkası, altı üstü, sağı solu yokdur. Bunun için,
insan düşüncesi, insan bilgisi, insan aklı, Onun hiçbir şeyini anlıyamaz.
Onun nasıl görüleceğini de kavrıyamaz. El, ayak, cihet, yer ve
bunlar gibi, Allahü teâlâ için câiz olmıyan kelimelerin, âyet-i kerîmelerde
ve hadîs-i şerîflerde bulunması, bizim anladığımız ve bildiğimiz,
bugün kullanılan ma’nâlarda değildir. Böyle âyet-i kerîmelere
ve hadîs-i şerîflere (Müteşâbihât) denir. Bunlara inanmalı,
ne ve nasıl olduklarını anlamağa kalkışmamalıdır. Yâhud, bunlar,
kısaca veyâ uzun olarak, (Te’vîl) olunur. Ya’nî, Allahü teâlâya yakışacak
başka ma’nâ verilir. Meselâ, el kelimesi, kudret, enerji demek
olur.
Muhammed aleyhisselâm, Allahü teâlâyı, mi’râcda gördü. Bu
görmesi, dünyâdaki baş gözü ile görmek gibi değildi. Bir kimse,
Allahü teâlâyı dünyâda gördüm dese, o zındıkdır. Evliyânın “kaddesallahü
teâlâ esrârehüm ecma’în” görmesi, dünyâ ve âhiret görmeleri
gibi değildir. Ya’nî (Rü’yet) değildir. Onlara (Şühûd) hâsıl
olmakdadır. [Ya’nî kalb gözü ile, misâlini görürler.] Evliyâ-i kirâmdan,
gördüm diyenler oldu ise de, sekr hâlinde iken, ya’nî aklları
başlarında değil iken, şühûdü, rü’yet sanmışlardır. Yâhud,
te’vîl ederek anlaşılabilecek sözlerden biridir.
Süâl: Allahü teâlânın dünyâda baş gözü ile görülmesinin câiz
– 22 –