Herkese Lâzım Olan Îmân - Hakikat Kitabevi

ni’met olmadığı için, dinleri bozulmuş, oyuncak hâline gelmişdir.
Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” vefâtından dörtyüz
sene sonra, ictihâd edebilecek derin âlim kalmadığını islâm âlimleri
sözbirliği ile bildirdiler. Şimdi, ictihâd etmeli diyen kimsenin akl
hastası veyâ din câhili olduğu anlaşılır. Büyük âlim Celâleddîn-i
Süyûtî “rahime-hullahü teâlâ” [1] , ictihâd derecesine yükselmiş olduğunu
söylemişdi. Zemânındaki âlimler kendisine bir süâl sorup,
buna iki çeşid cevâb verilmiş olduğunu, bunlardan hangisinin dahâ
sağlam olduğunu bildirmesini söylediler. Cevâb veremedi. İşinin
çok olduğundan, buna vakt ayıramıyacağını bildirdi. Hâlbuki kendisinden
istenilen şey, fetvâda ictihâd yapması idi. Bu ise, ictihâd
derecelerinin en aşağısıdır. İmâm-ı Süyûtî gibi derin bir âlim, fetvâda
ictihâddan kaçınınca, müslimânları mutlak ictihâd yapmağa
sürükliyenlere deli veyâ din câhili denilmez de, ne denir? İmâm-ı
Gazâlî “rahime-hullahü teâlâ” [2] , kendi zemânında müctehid bulunmadığını,
(İhyâ-ül-ulûm) kitâbında bildirmişdir.
Müctehid olmıyan bir müslimân, bir sahîh hadîs öğrenip, mezhebi
imâmının buna uymıyan hükmünü yapmak kendine ağır gelirse,
bu müslimânın, dört mezheb arasında, bu hadîse uygun ictihâd
etmiş olan müctehidi arayıp bulması ve bu işini onun mezhebine
göre yapması lâzımdır. Büyük âlim İmâm-ı Nevevî “rahimehullahü
teâlâ” [3] (Ravdat-üt-tâlibîn) kitâbında bunu uzun açıklamakdadır.
Çünki, ictihâd derecesine yükselmemiş olanların Kitâbdan
ve Sünnetden ahkâm çıkarmaları câiz değildir. Şimdi, ba’zı câhiller,
kendilerinin mutlak ictihâd derecesine yükseldiklerini,
Nasslardan, ya’nî Kitâbdan ve Sünnetden ahkâm çıkarabileceklerini
ve dört mezhebden birini taklîd etmeğe ihtiyâcları kalmadığını
söyliyorlar. Senelerden beri taklîd etmiş oldukları mezhebi terk
ediyorlar. Bozuk düşünceleri ile mezhebleri çürütmeğe kalkışıyorlar.
Bizim gibi olan din adamlarının re’ylerine uyamayız gibi
câhilce, ahmakca şeyler söyliyorlar. Şeytânın vesvesesi ve nefslerinin
tahrîki ile üstünlük iddi’â ediyorlar. Böyle sözleri ile, üstünlüklerini
değil, ahmaklıklarını ve alçaklıklarını ortaya koymuş olduklarını
anlıyamıyorlar. Bunlar arasında, herkes tefsîr okumalı,
tefsîrden ve Buhârîden ahkâm çıkarmalıdır diyen ve yazan câhilleri
ve sapıkları da görmekdeyiz. Sakın müslimân kardeşim! Böyle
ahmaklar ile arkadaşlık etmekden, bunları din adamı sanmakdan
[1] Süyûtî Abdürrahmân, 911 [m. 1505] de Mısrda vefât etdi.
[2] İmâm-ı Muhammed Gazâlî, 505 [m. 1111] de Tûs şehrinde vefât etdi.
[3] Yahyâ Nevevî, 676 [m. 1277] de Şâmda vefât etdi.
– 48 –