Herkese Lâzım Olan Îmân - Hakikat Kitabevi

îm tedkîk edilince, içinde ancak bugünlerde sırrını çözebildiğimiz,
tabî’at kanûnlarının ve hayâtî tekâmülün [meselâ ilk hayâtın sudan
geldiği, insan yiyeceklerinin ancak semâdan inen maddeler ile hâsıl
olduğu v.b.] bildirildiği, bunun yanında, ancak bugün kurmağa çalışdığımız
sosyal, ictimâî nizâmın en mükemmel, en mantıkî tarzda
açıklandığı, (zekât) emri ile servet adâletinin te’mîn edildiği, en yüksek
ahlâk kâ’idelerinin, en mükemmel ibâdet tarzının öğretildiğini
görüyoruz. Bütün bunların, çok zekî de olsa, hiç kitâb okumamış bir
kimse tarafından bundan 1400 sene evvel bilinip kaleme alınması
imkânı yokdur. Peygamberimiz “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem”
Kur’ân-ı kerîmin âyetleri geldiği zemân, bunları Eshâbına açıklıyordu.
Kur’ân-ı kerîmin hepsinin tefsîrini Eshâbına bildirdiğini imâm-ı
Süyûtî haber vermekdedir. Avrupalılar, bir de Onun Peygamberliğini
kabûl etseler, kendilerinin de müslimân olacakları ve se’âdete
kavuşacakları muhakkakdır. Ümmîd ederiz ki, bir gün gelecek, hak
dînini seçerek, ebedî se’âdete kavuşacaklardır.
İSLÂMİYYETDE FELSEFE VAR MIDIR?
Yukarıda, muhtelif dinlerin îmân esâslarını ve hükmlerini kısaca
inceledik. Şimdi de biraz İslâm dîninde felsefe var mıdır? Bunu
inceliyelim:
Felsefe, her hangi bir bahs ve mevzû’ üzerinde insanların akl ve
mantık yolu ile incelemeler ve araşdırmalarla elde etdikleri netîcelere
verilen ismdir. Kısaca, (Her şeyin aslını arama ve ne için var
olduğunun sebebini bulma) ma’nâsına gelir. Felsefe, yunanca (Filozofiya
= Hikmet sevgisi) demekdir ve derin düşünme, arama, kıyaslama
ve tedkîk esâslarına dayanır. Felsefe ile meşgûl olanların,
hem rûh, hem de fen bilgilerinde çok derin bilgi sâhibi olması gerekir.
Fekat, bir insan ne kadar ilmi olursa olsun, yanlış düşünebilir
veyâ yapdığı araşdırmalardan yanlış netîceler çıkarabilir. İşte
bunun içindir ki, felsefe, hiçbir zemân kesin netîceler vermez. Bir
kerre de, bunu işiten insanın kendi akl ve mantık süzgecinden geçirmesi
îcâb eder. Her felsefenin bir de zıddı vardır. Onun için, bu
karşılığı da incelemek, her iki düşünceyi karşılaşdırmak lâzım olur.
Birçok felsefî düşüncelerin zemânla değişebileceği unutulmamalıdır.
O hâlde, felsefî düşünceler, hiçbir zemân kesinlik taşımaz.
Kur’ân-ı kerîmde âyetler iki nev’dir. Bunların bir kısmının
ma’nâsı açıkdır. Bunlara (Muhkem âyetler) ismi verilir. Bir kısmının
ma’nâsı ise, açıkça anlaşılmaz. Bunlar, ayrıca tefsîre, îzâha
muhtaçdır. Bu âyetlere (Müteşâbih âyetler) adı verilir. Hadîs-i şe-
– 450 –