Herkese Lâzım Olan Îmân - Hakikat Kitabevi

ine kat’iyyen mâni’ olmamışlardı.
Hıristiyan İspanyollar, görülmemiş bir vahşet ile müslimân ve
yehûdîleri yok etdikden sonra, bu şâheser câmi’i yıkmağa başladılar.
Önce minârelerdeki altın ve zümrüdle işlenmiş nar şeklindeki
başlıkları indirerek yağma etdiler. Bunların yerine âdî taşdan yapılmış,
güyâ melek şeklinde çirkin başlıklar koydular. Tavandaki
o haşmetli, güzel tahta süsleri sökdüler. Yerdeki güzel mermerleri
kırıp parçaladılar. Yerlerine âdî taşlar dizdiler. Dıvarlardaki bütün
güzel süslemeleri yerle bir etdiler. Sütunları yıkmağa çalışdılar.
Fekat, ancak bir kısmını devirebildiler. Geri kalan sütunları
âdî kireçle badana etdiler. Yıkılan sütunlar, yüzlerce idi ve câmi’in
içinde büyük bir mermer yığını hâlinde serilmiş, kalmışdı. 20 kapıdan
çoğu taşlarla örülerek kapatıldı. Nihâyet, en son bir vahşet
eseri olarak, 929 [m. 1523] senesinde câmi’in içine bir kilise yapmağa
karâr verdiler. Bunun için, o zemân İspanya ve Almanya
İmperatörü olan 5. ci Karlosdan [ya’nî Almanya imperatoru beşinci
Charles Quint’den (906-966 [m. 1500-1558])] izn istediler.
Charles Quint, bu teklîfi evvelâ red etdi. Fekat, müteassıb kardinaller
onu mütemâdiyen sıkışdırıyor, din uğruna bu işin muhakkak
yapılması îcâb etdiğini savunuyorlardı. Bunların başında çok
büyük nüfûzu olan kardinal Alonso Maurique bulunuyordu. Bu
kardinal, aynı zemânda papayı da bu iş için kandırmışdı. Papanın
da câmi’in kiliseye çevrilmesini arzû etdiğini gören Charles Quint,
bu işe muvâfakat etmek zorunda kalmışdı. Kilise yapmak için, birçok
sütunlar dahâ yıkıldı ve câmi’de kalan sütun sayısı 812 ye kadar
düşdü. Ya’nî, en azdan 600 kıymetli mermer sütun yıkıldı. Yapılan
kilise, câmi’in ortasında haç şeklinde 52x12 metre eb’âdında
çirkin bir binâ olarak kendini gösterdi. Charles Quint, bizzat Kurtubaya
gelerek bu kiliseyi gördü. Çok üzüldü, (Yapdığınız vahşeti
görünce, size bunun için izn verdiğime çok pişmân oldum. Dünyâda
bir benzeri bulunmayan, bu güzel eseri böylece tahrîb edeceğinizi
bilseydim, size müsâ’ade etmez ve hepinizi cezâlandırırdım.
Yapdığınız bu çirkin kilise, eşi her yerde bulunan âdî bir binâdan
ibâretdir. Hâlbuki, bu haşmetli câmi’in bir nazîrini yapmak imkânı
yokdur) dedi. Bugün bu haşmetli binâyı ziyâret edenler, harâb
olmasına rağmen, İslâm mi’mârîsinin bu büyük eserinin güzelliği,
büyüklüğü karşısında hayrân kalmakda, ortada bir cüce gibi görünen
kilisenin hâline acımakda ve böyle bir haşmetli eserin bu hâle
gelmesine müteessir olmakdadırlar.) Spaneienden terceme temâm
oldu.
– 388 –