Herkese Lâzım Olan Îmân - Hakikat Kitabevi

ında şaşılacak bilgiler vardır. 874 [m. 1469] da vefât etmiş olan
Abdül’azîz Vefâînin “rahime-hullahü teâlâ” (Kifâyet-ül-vakt lima’rifet-i
dâir) kitâbı da, bugünkü astronomiyi anlatmakdadır.]
Tıb hakkında eski Yunanlılar tarafından yazılan eserler, Kurûn-u
vüstâda [Orta çağda] câhil hıristiyanlar tarafından yakılmış
olduğundan, bunların aslları bugün elimizde bulunmuyor. Bunlardan
şurada burada kalarak, bu barbarca imhâdan kurtulmuş olan
parçacıklar, Bağdâdlı Hüseyn ibni Johag tarafından arabîye terceme
edilmişdir. Bu meşhûr hakîm, Eflâtun ve Aristonun eserlerini
de arabîye terceme etmişdir.
Memûn halîfe zemânında Bağdâdda yetişen, hesâb, hendese ve
ilm-i heyet âlimi üç kardeşden Muhammed bin Mûsâ Harezmî, güneşin
irtifâ’ını ve Erdın Ekvatörü uzunluğunu ölçmüş ve nemâz
vaktlerini ta’yîn eden Üsturlâb [Rub’ı dâire] âletlerini yapmışdır.
Cebr ilmindeki kitâbı ingilizceye ve Üsturlâb kitâbı latinceye terceme
edilmişdir. 233 [m. 847] de vefât etmişdir.
Müslimân astronomlar dünyânın küre şeklinde olduğunu isbât
ederek, Avrupalıların, (Dünyâ tepsi gibidir, denizlerde çok gidilirse
aşağı düşülür) inancını yıkdılar. Doğru bir şeklde arzın çevresini
ölçmeyi başardılar. Avrupalılara birçok şey öğreten ve Rönesansı
hâzırlayan Abbâsî İmperatorluğu, ne yazık ki, yavaş yavaş
parçalanmaya başladı ve 656 [m. 1258] de Moğollar Bağdâdı zapt
etdiler. Yakıp yıkdılar ve böylece müslimânların kurdukları büyük
medeniyyet ortadan kalkdı. Acabâ şimdi vaz’ıyyet nasıldır? İslâm
medeniyyetinde yeni bir rönesans [yeniden canlanma] beklenebilir
mi?
Kurûn-u vüstâda [Orta çağda] müslimânlar, altın, kıymetli bahârat
ve kokulu ağaçlar [öd ağacı, günnük ve benzerleri] ararlar,
bunların bir kısmını Avrupalılara ihrâc ederlerdi. [Süleymân
“aleyhisselâm” zemânında olduğu gibi.] Bugün siyâh altın, ya’nî
petrol, bunların yerini tutmuşdur. Acabâ müslimânlar, vaktîle büyük
İskenderin [1] veyâ Napolyonun te’sîs etdikleri imperatorluklar
kadar büyük olan devletlerini yeniden kurmağı başarabilecekler
mi? Arablar bugün petrol sâyesinde zengindir. Ellerindeki bu
zengin hazîneden fâidelenerek kuvvetlenmeğe çalışıyorlar. Bunun
için ne yapmak lâzım geldiğini bize Kuveyt tedkîk [Araşdırma]
Merkezi müdîri Prof. Muhammed el Şamalî şöyle anlatdı: (Her
şeyden evvel, ilm, fen alanında ilerlememiz lâzımdır. Bunun için,
[1] İskender, mîlâddan 323 sene evvel öldü.
– 411 –