Herkese Lâzım Olan Îmân - Hakikat Kitabevi

aldatmağa, hıristiyan yapmağa çalışıyorlar. Telefon rehberlerinden
aldıkları adreslere, broşürler, kitâb ve risâleler gönderiyorlar.
Şık, süslü giyinmiş güzel kızlar, kapı kapı dolaşarak evlere bu
kitâb ve risâlelerden bırakıyorlar. Hâlbuki, 1296 [m. 1879] da
Beyrutda açılmış olan (Matba’at-ül-katolikıyye) matba’ası, çeşidli
dillerde, İncîller basdırdığı gibi, 1908 de basmağa başladığı ve
zemânla müteaddid baskılarını yapdığı (El-müncid) ismindeki
arabî lügat kitâbında (Yehve [Yehova] şâhidleri denilen bid’at
fırkasını, Ch. Taze Russell, 1872 senesinde Birleşik Amerikada
meydâna çıkarmışdır. Mukaddes kitâbdan kendine göre yanlış
ma’nâlar çıkarmış, 1334 [m. 1916] de ölmüşdür. Yehve, Allah
sübhânehü ve teâlâ için Tevrâtda yazılı olan bir ismdir) denilmekdedir.
Bunların da bozuk oldukları ve (Yehova) sözünün
yanlış olduğu, bu hıristiyan kitâbından anlaşılmakdadır. Çok şükr
ki, müslimânlar, bu yaldızlı, hîleli yalanlara aldanmıyor. Hıristiyanlığa
karşı olan nefretlerinin, i’timâdsızlıklarının artmasına sebeb
oluyor. Allahü teâlâya hamd-ü senâ olsun ki, müslimânlar
onların zan etdikleri gibi câhil insanlar değildir. Evet, bundan
kırk-elli sene evvel bir avrupa lisanı bilen, bir yüksek okulu bitirmiş
olan müslimânların mikdârı çok değildi. Fekat buna karşılık,
her memleketde, her şehrde, hattâ her köyde, sübyan mektebleri,
medreseler vardı. Bu medreselerde din bilgileri ile berâber, zemânlarının
fen, matematik ve astronomi bilgileri de okutulurdu.
O zemânlardan kalma kitâblar ve medreselerin programları bu
açıklamamızın vesîkalarıdır. Câmi’leri, mektebleri ve zekât, mîrâs
taksimi gibi ibâdetleri ve alışveriş, şirketlerin ve vakfların hesablarını
yapabilmek için kuvvetli riyâziye [matematik] bilmek
lâzımdır. Analar babalar çocuklarını dahâ küçük yaşlarda bu
medreselere göndermek için, birbirleri ile müsâbaka [yarış] ederlerdi.
Çocuğunu medreseye verirken, tantanalı, şa’şa’alı merâsimler
yapılır, ziyâfetler verilirdi. Çocuğun yaldızlı, sırmalı elbiselerinin
ve süslü çantalarının ve bindirildiği arabaların zînetleri ve yapılan
mevlid cem’iyyetlerinde ilme, bunları öğrenmeğe verilen
kıymetin ve ehemmiyetin hâtıraları, çocuğa ömrü boyunca bir şeref
ve iftihâr vesîlesi olurdu. Medreseleri iyi derece ile bitirenlerin
askerlikden muâf tutulması ve yüksek vazîfelere ta’yîn edilmeleri,
gençleri tahsîle teşvîk ediyordu. Köylerde yaşıyan çobanların
bile, din ve ahlâk bilgileri şaşılacak kadar çokdu. Bu mes’ûd
hâl, mason olan ve islâmiyyeti bozmak için ingilizlerle işbirliği yapan
Reşîd pâşanın, hâriciye nâzırı iken, hâzırladığı (Tanzîmât)
kanûnunun kabûl edildiği 1255 [m. 1839] senesine kadar devâm
– 306 –