Herkese Lâzım Olan Îmân - Hakikat Kitabevi

fekkerû fî âlâillâhi ve lâ tetefekkerû fî zâtillâhi. Birinci cild, 46.cı
mektûbu okuyunuz!
Allahü teâlânın ismleri (Tevkîfî)dir. Ya’nî, islâmiyyetde bildirilen
ismleri söylemek câiz olup, bunlardan başkasını söylemek
câiz değildir. [Meselâ Allahü teâlâya âlim denir. Fekat, âlim demek
olan fakîh denmez. Çünki, islâmiyyet, Allahü teâlâya fakîh
dememişdir. Bunun gibi, Allah adı yerine, tanrı demek câiz değildir.
Çünki tanrı, ilah, ma’bûd demekdir. Meselâ, hindlilerin tanrıları
inekdir, denilmekdedir. (Birdir Allah, Ondan başka tanrı yok)
denilebilir. Başka dillerdeki Dieu, Gott ve God kelimeleri de,
ilah, ma’bûd ma’nâsına kullanılabilir. Allah adı yerine kullanılamaz.]
Allahü teâlânın ismleri sonsuzdur. Binbir ismi var diye meşhûrdur.
Ya’nî, ismlerinden binbir dânesini insanlara bildirmişdir. Muhammed
aleyhisselâmın dîninde, bunlardan doksandokuzu bildirilmişdir.
Bunlara (Esmâ-i hüsnâ) denir.
Allahü teâlânın (Sıfât-ı zâtiyye)si altıdır. [Bunları yukarıda bildirmişdik.]
(Sıfât-ı sübûtiyye)si, (Mâtürîdiyye) mezhebinde sekizdir.
(Eş’ariyye) mezhebinde ise yedidir. Bu sıfatları da, zâtı gibi,
ezelîdir, ebedîdir. Ya’nî sonsuz olarak vardırlar. Mukaddesdirler.
Mahlûkların sıfatları gibi değildirler. Akl ile, zan ile ve dünyâdakilere
benzetilerek anlaşılamazlar. Allahü teâlâ, bu sıfatlarından birer
örnek, insanlara ihsân buyurmuşdur. Bunları görerek, Allahü
teâlânın sıfatları biraz anlaşılabilir. İnsan, Allahü teâlâyı anlıyamıyacağı
için, Allahü teâlâyı düşünmek, anlamağa kalkışmak câiz değildir.
Allahü teâlânın sekiz sıfât-ı sübûtiyyesi, zâtının aynı da değildir,
gayrı da değildir. Ya’nî sıfatları, kendisi değildir. Kendisinden
başka da değildir. Bu sekiz sıfat:
Hayât, ilm, sem’, basar, kudret, kelâm, irâde ve tekvîn’dir.
Eş’ariyye mezhebinde, tekvîn sıfatı, kudret sıfatı ile birdir. Meşiyyet
de, irâde demekdir.
Allahü teâlânın sekiz sıfatından herbiri basîtdir, bir hâldedir.
Hiçbirinde, hiçbir değişiklik olmaz. Fekat, mahlûklara te’alluk bakımından
herbiri çokdur. Bir sıfatın mahlûklara te’alluku, etkisi
bakımından çok olması, bunun basît olmasına zarar vermez. Bunun
gibi, Allahü teâlâ, bu kadar çeşidli mahlûkları yaratdı ve hepsini,
her ân, yok olmakdan korumakdadır. Fekat, O, yine birdir.
Onda değişiklik olmaz. Her mahlûk, her ân, her bakımdan Ona
muhtâcdır. O, hiç kimseye muhtâc değildir.
2 — Îmân edilmesi, inanılması lâzım olan altı şeyden ikincisi:
(Onun meleklerine inanmakdır). Melek, elçi, haber verici veyâ
– 24 –