Herkese Lâzım Olan Îmân - Hakikat Kitabevi

yüzlülük, koyu bir inâddan veyâ açık bir ahmaklıkdan başka ne olabilir?
Görülüyor ki, her maddeyi, her hareketi var eden tek bir
yaratıcı vardır. Bu yaratıcı (Vâcib-ül-vücûd)dur. Ya’nî, yok iken
sonradan var olmuş değildir. Hep var olması lâzımdır. Var olması
için hiçbirşeye muhtâc değildir. Hep var olması lâzım olmaz ise,
(Mümkin-ül-vücûd) olurdu. Âlemler gibi hâdis, ya’nî mahlûk olurdu.
Mahlûk, başka bir mahlûkun değişmesinden veyâ yokdan
var edilir. Onu da yaratan lâzım olur. Böylece sonsuz yaratanlar
lâzım olur. Mahlûklardaki değişmelerin sonsuz olamıyacağını yukarıda
bildirdiğimiz gibi düşünürsek, yaratıcıların da sonsuz olamıyacağı,
yaratmanın birinci bir yaratıcıdan başlıyacağı anlaşılır.
Çünki, yaratıcıların biribirlerini yaratmaları sonsuz olarak gider
denince, hiçbir yaratıcının bulunmaması lâzım olur. İşte, yaratılmış
olmıyan birinci ilk yaratıcı, mahlûkların tek yaratıcısıdır. Ondan
önce ve sonra, başka bir yaratıcı yokdur. Yaratıcı yaratılmaz.
O, hep vardır. Bir ân yok olsa, her şey yok olur. Vâcib-ül-vücûd,
hiçbir bakımdan hiçbir şeye muhtâc değildir. Yerleri, gökleri, atomları,
canlıları, düzenli, hesâblı yaratanın kudretinin, kuvvetinin
sonsuz olması, âlim olması, dilediğini hemen yapması, bir olması,
onda hiç değişiklik olmaması, lâzımdır. Kuvveti sonsuz olmasa
ve âlim olmasa, böyle düzenli, hesâblı mahlûkları yaratamaz.
Bu yaratıcı birden çok olursa, birşeyin yaratılmasında, istekleri
uymayınca, istediği yapılmıyanlar yaratıcı olamazlar ve yaratılan
şeyler karma-karışık olur. Dahâ çok bilgi almak için Alî Ûşînin
[1] yazdığı (Emâlî Kasîdesi)nin arabî ve türkçe şerhlerini lütfen
okuyunuz!
Yaratıcıda hiç değişiklik olmaz. Şimdi nasılsa, âlemi yaratmadan
önce de öyle idi. Herşeyi yokdan yaratmış olduğu gibi, her zemân
da, şimdi de, herşeyi yaratmakdadır. Çünki değişmek, mahlûk
olmağı, yokdan yaratılmış olmağı gösterir. Onun hep var olduğunu,
yok olmıyacağını yukarıda bildirdik. Bunun için, Onda hiç değişiklik
olmaz. Mahlûklar ilk yaratılmalarında Ona muhtâc oldukları
gibi, her ân da muhtâcdırlar. Herşeyi yaratan, her değişikliği
yapan yalnız Odur. Düzenli olmaları için ve insanların yaşıyabilmeleri
ve medenî olabilmeleri için, herşeyi sebeblerle yaratmakdadır.
Sebebleri O yaratdığı gibi, sebeblerin te’sîr etmelerini, iş yapabilmelerini
de, O yaratmakdadır. İnsanlar sebeblerin maddelere
te’sîr etmelerine vâsıta olmakdadır.
Aç olunca, birşey yimek, hasta olunca ilâc almak, mum yakmak
için kibriti çakmak, hidrojen elde etmek için çinko üzerine
[1] Alî Ûşî, 575 [m. 1180] de vefât etdi.
– 79 –