Herkese Lâzım Olan Îmân - Hakikat Kitabevi

kurulmuş olan nizâmı ve intizâmı bozacak bir sosyal inkılâbı [devrimi]
da aslâ kabûl etmiyordu. Eski zemânın getirdiği âdetlere büyük
bir saygısı vardı. Bunların bozulmasını istemiyordu. Kısaca,
babam kurûn-u vüstânın [Orta çağın] modernleşmiş ve orta yoldan
yürüyen bir şövalyesi idi. Babamın bana verdiği hür terbiye,
beni bir müdekkık [araşdırmacı] yapmış, sosyal mes’eleleri araşdırmağa
başlamışdım. Dünyâda çözülmesi lâzım birçok sosyal, siyâsî,
ekonomik problemler vardı. Bunları çözmek ve doğru yolu
bulmak için ne yapmak gerekiyordu? Görüyordum ki, insanlar bu
işlerde birbirinden çok uzak iki cebheye ayrılmışdı. Bir tarafda kapitalizm,
diğer tarafda komünizm. Bir tarafda baskı ve terör, diğer
tarafda temâmen başıboşluk. Hâlbuki, insanların râhat ve huzûr
içinde yaşaması için, bu iki cebhenin bir anlaşmaya varması ve orta
bir yol bulması îcâb ediyordu. Benim kanâatime göre insan
cem’iyyeti, hür, fekat disiplinli, bugünkü hayât şartlarına uygun,
fekat eski âdetlere de saygılı bir esâsa dayanmak zorunda idi.
(Tam orta yolda yürümek) prensiplerine uygun olarak yetişdirilen,
benim gibi bir insanın böyle düşünmesi gâyet tabî’î idi. Bize
(İlerlemiş muhâfazakârlar = Progressive Traditionalist) adını koymuşlardı.
Onaltı yaşına basdığım zemân, (Acaba katolik dîni, bu esâsı
kuramaz mı?) diye düşünmeğe başladım. Bunun için, katolik dînini
dahâ yakından inceledim. O zemân, kilisede bana telkîn edilen
akîdelerin ba’zısının, bir dürlü aklıma yatmadığını gördüm. Bunların
en başında üç tanrı mes’elesi geliyordu. Sonra İşâ-i rabbânî [Îsâ
aleyhisselâmın etinin ekmeğe, kanının şerâba dönmesi] inancı, Allahü
teâlâya düâ ederken, muhakkak araya bir papaz koymak
mecbûriyyeti ve bizim gibi bir insan olan Papanın, günâhsız olduğu
iddi’âsı, ya’nî ona bir nev’ tanrılık verilmesi, birtakım işâret,
resm ve heykellere, ibtidâî insanlar gibi tapılması, birtakım garîb
hareketler yapılması, beni yavaş yavaş hıristiyanlıkdan nefret duymağa
sevk etdi. Bu dînin insânlığı felâketlerden halâs etmesi şöyle
dursun, esâsı çürük ve hiçbir kıymeti olmıyan bâtıl bir inanış olduğunu
düşünmeğe başladım. Artık dîne karşı temâmen kayıdsız
kaldım.
İkinci Cihân Harbinden sonra, içimde tekrâr bir dîne inanma
ihtiyâcı duydum. Farkına vardım ki, insanlık hiçbir zemân dinsiz
kalamaz. İnsanların rûhu dîne muhtacdır. Din, en büyük rehber,
en derin tesellî menbâ’ıdır. Dinsiz insan mahv olmağa mahkûmdur.
İnsanlara en büyük fenâlık, dinsizlikden gelmekdedir. Tâm
ve mükemmel bir cem’iyyet hayâtı yaşayabilmek için, insanların
– 248 –