1 01 Het gevecht om het publieke domein - Bureau Beke

Justitiële verkenningen, jrg. 27, nr. 1, 2001 86
Vaak wordt verondersteld dat risicosupporters rechts-extremistisch
zijn of rechts-extremistische sympathieën dan wel racistische neigingen
hebben. Zowel uit interviews als uit de literatuur blijkt echter dat hooligans
nagenoeg geen politieke interesse hebben (Kohlen, 2000). Wel zijn
ze graag bereid om op dit punt te provoceren (Adang, 1997).
Goed om te vermelden is dat hooliganisme niet een uitsluitend
‘blanke’ aangelegenheid is. Zo is het in hooligankringen een pre als er
ook ‘donkere jongens’ deel uit maken van de groep. 3 Dit levert ten opzichte
van de rivaliserende sides status op. Tot slot is er sprake van dynamiek;
groepen wisselen regelmatig van structuur en samenstelling en
daarnaast verdwijnen er soms (individuele leden uit) groepen en komen
er nieuwe groepen (of groepsleden) bij (Ferwerda e.a., 1998). 4 In een recent
uitgevoerd onderzoek naar groepscriminaliteit vinden we bevestiging
voor dit mechanisme (Beke e.a., 2000).
Hooligans: naar een nadere differentiatie
In het voorgaande is reeds gewezen op het feit dat de termen ‘hooligans’
en ‘risicosupporters’ eigenlijk koepelbegrippen zijn. Enige differentiatie
lijkt op zijn plaats en dat doen we aan de hand van de volgende kenmerken:
– De persoonlijke kenmerken van de groepsleden (zoals leeftijd, geslacht,
antecedenten en etnische achtergrond).
– De maatschappelijke achtergrond van de groepsleden (zoals schoolgaand,
werkend, werkloos, thuiswonend, getrouwd enzovoort).
– De organisatiestructuur binnen groepen (leiderschap, harde kern versus
meelopers, communicatielijnen, contacten met andere sides en het
gebruik van communicatiemiddelen, zoals GSM en Internet).
– De motieven om tot een groep te behoren (denk aan de mate van binding
met de club, de sensatiegerichtheid of het feit dat het plegen van
strafbare feiten onderdeel is van een bredere levensstijl). 5
– De riskante gewoonten onder de groepsleden (zoals het gebruik van
alcohol en/of drugs, waarbij het gaat om zowel de traditionele als de
nieuwe ‘smartdrugs’).
Wanneer er rekening gehouden wordt met voornoemde kenmerken en
wanneer de literatuur in ogenschouw wordt genomen, zijn risico-
3 Dergelijke jongeren hebben in sommige sides de geuzennaam ‘rellennegers’. Een
opmerkelijke term, omdat er in veel gevallen helemaal geen sprake is van negers, maar van
jongeren met een andere etnische achtergrond.
4 Individuele leden zijn soms enkele jaren uit beeld om dan vervolgens weer deel uit te
maken van een groep.
5 Veelal heeft men dan ook niet-voetbalgerelateerde antecedenten.