Qyoolb'al pqtinmit , Vocabulario Bilingüe. pdf
Qyoolb'al pqtinmit , Vocabulario Bilingüe. pdf
Qyoolb'al pqtinmit , Vocabulario Bilingüe. pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
5<br />
8<br />
108<br />
Xpok’pon, xtoon. Gallina ciega. Ri<br />
xpok’pon kirtij wu chnooj. La<br />
gallina ciega se come la milpa.<br />
Xpteq’. Pizote. Kchuwnik ri xpteq’. El<br />
pizote apesta.<br />
Xq’a’chaj. Capullo. wu xq’a’chaj ku’<br />
ka’ye’l rech xtelul. El capullo se<br />
asoma para querer salir.<br />
Xq’ajlob’, q’eel. Compañero amigo.<br />
Ajwi’ k’olik chik wxq’ajlob’. Ahora<br />
ya tengo compañía.<br />
Xq’ako’j. Color café. Ri nwix<br />
xq’ako’j kka’yik. Mi gato es de color<br />
café.<br />
Xq’ap. Listón. Q’ya’l chik ri axq’ap.<br />
Tu listón ya está viejo.<br />
Xq’aq’lem. Luciérnaga. Ruk’ ri nab’ey<br />
rqan jab’ ki’ poq’nik xq’aq’lem. Con<br />
las primeras lluvias se propagan<br />
las luciérnagas,.<br />
Xq’eq. Tarde. Xq’eq xujelul chna’jul.<br />
Salimos tarde de huehuetengo.<br />
Xq’eqaal. Atardecer. Xkinopnik<br />
xq’eq. Llegaré al atardecer.<br />
Xq’o’l. Lodo. Wu xq’o’l kirk’muul<br />
yab’iil. El lodo atrae las<br />
enfermedades.<br />
Xq’och. Quebró. Ri Leex xq’och ri ikej<br />
chrij jun kow laj che’. Andrés<br />
quebró el hacha con un árbol<br />
duro.<br />
Xqiil. Esposa. Ri re kraaj xtk’oob’<br />
rxqiil. El quiere tener esposa.<br />
Xriq. Lo encontró. Wu aliit xriq rchjiil.<br />
Sipakapense – Español<br />
Al fin encontró marido la<br />
muchacha.<br />
xta’wab’a awib’. Comparecer. Kajwxik<br />
ke xta’wab’a’ awib’ chu ri q’tal iil.<br />
Debes de comparecer ante los<br />
tribunales.<br />
Xtakta’l. Mazorca incompleta.<br />
Qanim rtakta’l xelik chpom wu jal<br />
wu jnob’ wuwe’. La mazorca que<br />
dio este año salió incompleta.<br />
Xtem. Horcón. Je’ qtaqul jun xtem chi<br />
rqan wu papa’x. Vayamos a buscar<br />
un horcón para la galera.<br />
Xtem. horqueta. Ri che’ k’eeb’ rq’ab’<br />
xtem. El árbol tiene dos ramas en<br />
forma de horqueta.<br />
Xti to’ ruk’ ri tlok’. Sostener con el<br />
hombro. Oj waqiib’ xtqto’ ri che’.<br />
Entre los seis lo sostendremos el<br />
palo.<br />
Xtoon, xpok’pon. Gusano. Ri xtoon<br />
xtij wu rxaq chnooj. El gusano se<br />
comió la hoja de la milpa.<br />
Xtpatnjik. Que sirve de algo. K’olik<br />
che xtpatnij wu tz’lom wa’ chwa.<br />
Esta tabla me sirve de algo.<br />
Xtqcholb’a’. Lo ordenamos.<br />
Ki’ncholb’a ri ke’q juuj ri<br />
kintz’ib’aaj. Ordeno los papeles<br />
que voy escribiendo.<br />
Xtqtz’ib’aaj. Lo escribiremos. Xeew<br />
ri utz xtqtz’ib’aaj. Escribamos<br />
solamente lo que es bueno.<br />
Xtulik. Viene. Ri ajtiij xtulik chwa’q.<br />
El maestro viene mañana.<br />
SINTITUL-1 108<br />
08/07/2004, 08:34 a.m.