12.05.2013 Views

Qyoolb'al pqtinmit , Vocabulario Bilingüe. pdf

Qyoolb'al pqtinmit , Vocabulario Bilingüe. pdf

Qyoolb'al pqtinmit , Vocabulario Bilingüe. pdf

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

5<br />

6<br />

106<br />

Xjooj. Baile. Utz ri xjooj xe’loq.<br />

Estuvo bien el baile.<br />

Xjoq’taj. Hace rato. Xjoq’taj<br />

miximb’iij chawa. Te lo dije hace<br />

ratos.<br />

Xk’ank’ara’s. Delicado. Ri ajk’aal<br />

xib’al xk’ank’ara’s. El niño es muy<br />

delicado.<br />

Xk’eq. Uña. Nmaq ri qwxk’eq. Tienes<br />

las uñas grandes.<br />

Xk’eqtxik. Rascar. Cha xk’eqtij wu<br />

ruwchaq. Ráscame la espalda.<br />

Xk’ob’ik. Estuvo. Xk’ob’ik ju jrub’<br />

q’iij wre’. Estuvo algunos días<br />

aquí.<br />

Xk’ot. Cruz. K’olik jun tinmit tyoox<br />

xk’ot rb’i’. Hay un pueblo que se<br />

llama Santa Cruz.<br />

Xk’otb’eey. Crucero. Pri xk’otb’eey<br />

kriq kiib’ rib’eey. En el crucero se<br />

encuentran los caminos.<br />

Xk’uub’. Tenamaste. Chxe’ wu t’u’y<br />

k’lik oxib’ xk’uub’. Debajo de la<br />

olla hay tres tenamastes.<br />

Xkab’. Cera. Rech awasq’iij rq’ijliil ri<br />

xkab’. La época de la cera es en<br />

semana santa.<br />

Xkarawa’n. Arveja china. Cheniim<br />

xtinmol wu xkarawa’n. Recogeré<br />

luego la arveja china.<br />

Xkatz. Tábano. Ri rtyo’b’aal xkatz<br />

kirya’ q’aaq’. El piquete del tábano<br />

da calentura.<br />

Xkawalek. Hongo blanco<br />

(comestible). Chetz’i’nik ri<br />

Sipakapense – Español<br />

xkawalek wotz’maj. El hongo asado<br />

es sabroso.<br />

Xkawalek. Hongo silvestre. Xaq<br />

nchuch rilmaj wa’chi’ k’olik<br />

xkawalek. Solo mi madre conoce en<br />

donde están los hongos silvestres.<br />

Xkaya’. Árbol de saúco. ri xkaya’ ki’<br />

chuknik chi k’ulb’a’t. El árbol de<br />

saúco es usado para marcar<br />

mojones.<br />

Xkaypa’n. Relámpago. Ri Xkaypa’n<br />

kqopwik. El relámpago es<br />

resplandeciente.<br />

Xkin. Oído. Ki’ q’oxwik ri nxkin. Me<br />

están doliendo los oídos.<br />

Xkintz’ib’nik. Escribiré.<br />

Xkintz’ib’nik chwa’q. Escribiré<br />

mañana.<br />

Xklob’. Intestino. Ki’ q’oxwik ri<br />

nxklob’. Me duele los intestinos.<br />

Xkolti’s. Escarabajo. Wu xkolti’s<br />

kirb’an wu rchoch xe’ uleew. El<br />

escarabajo hace su casa debajo de<br />

la tierra.<br />

Xkom rchjiil. Viuda. Ri wnob’ xkom<br />

rchjiil. Mi hermana es viuda.<br />

Xkuut. Incompleto. Ri tz’i’ xkuut. El<br />

perro no está completo.<br />

Xla’j. Creído, lamido (a). K’a xla’j<br />

wu ixoq. Es muy creída la mujer.<br />

Xla’jneem. Orgullo. Xla’j wu rmya’l<br />

Weet. La hija de Alberto es<br />

orgulloso.<br />

Xlaab’. Respiración, aliento. K’olik<br />

rxlaab’ ri ixoq ke xkanaj xe’ ab’aj.<br />

SINTITUL-1 106<br />

08/07/2004, 08:34 a.m.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!