Qyoolb'al pqtinmit , Vocabulario Bilingüe. pdf
Qyoolb'al pqtinmit , Vocabulario Bilingüe. pdf
Qyoolb'al pqtinmit , Vocabulario Bilingüe. pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Rjo’laaj. Décimo quinto. Ri rjo’ laaj<br />
kolb’al rech ri nji’. El décimo<br />
quinto lugar es para mi yerno.<br />
Rjunmaal. Su enojo. Qal kok’wik wu<br />
rjunmaal Liiy. A María no le pasa<br />
su enojo.<br />
Rk’isb’aal. Conclusiones. Chinchkee<br />
ri rk’isb’aal y qa mitq’ax pqjlom.<br />
¿Cuáles serán las conclusiones si<br />
no entendimos?<br />
Rk’olb’aal. Su sitio. Ri rk’olb’aal ri<br />
mesb’al tla’ pkchoch awaj. El sitio<br />
de la escoba es en la galera.<br />
Rk’ta’miil. Tronco de árbol. Wu<br />
rk’ta’ miil limob’ muqtlik pu’uleew.<br />
El tronco de aliso está enterrado<br />
bajo la tierra.<br />
Rk’u’x Kaaj. Corazón del cielo. Ri<br />
K'u'x Kaaj kirtquul wu jab’. El<br />
corazón del cielo está enviando la<br />
lluvia.<br />
Rk’u’x Uleew. Corazón de la tierra. Wu<br />
Ruk'u'x Uleew kirya’ ri q’ iij chqe. El<br />
Corazón de la tierra nos envió el sol.<br />
Rk’u’x tz’iib’. Vocales. Wu rk’ u’x<br />
tz’iib’ pryolb’aal moos e jo’ob’. Las<br />
vocales del alfabeto son cinco.<br />
Rki’ yaal. Su dulzura (de sabor).<br />
Chetz’ inik wu rki’ yaal wu matzajti’.<br />
La dulzura de la piña es excelente.<br />
Rkowal tijneem. Básico. Wu Liiy<br />
k’olik pri rkowaal tijneem. María<br />
está en básico.<br />
Rkunaal. Condimento. Ri aanx are’ ne<br />
rkunaal ri knaq’. El ajo tiene que<br />
ser el condimento del frijol.<br />
Sipakapense – Español<br />
Rlewil b’i’aj. Gentilicio. K’olik b’i’aj<br />
elnaq ptaq ri rlewil b’i’aj. Algunos<br />
nombres se derivan del gentilicio.<br />
Rmul ptz’am. Surqueo de rastrojo. Ri<br />
mquw ptz’am qal utz rb’anik. El<br />
surqueo del rastrojo no está bien.<br />
Rnawal ya’. Nahualá. Xink’osb’ik tla’<br />
Nawal ya’. Nací en Nahuala.<br />
Rnik’jaal tinmit. Capital. Ri rnik’jaal<br />
nima tinmit Paxil rb’i’. Guatemala<br />
es la capital.<br />
Rnik’jaal keem. Centro del tejido.<br />
Wu rnik’jaal keem tkaal rb’anik. El<br />
centro del tejido se hace<br />
lentamente.<br />
Rnik’jaal. En el centro. Kwaaj ri<br />
rnik’jaal uleew chi nchnojb’aal.<br />
Quiero el centro del terreno para<br />
sembrar maíz.<br />
Rnimal Uleew. Extensión geográfica.<br />
Ri qtinmit qin rnimaal rlew. Nuestro<br />
pueblo es pequeña de extensión<br />
geográfica.<br />
Rno’j. Su sabiduría. Nim ri rno’ ri<br />
nnananool. Es mucha la sabiduría<br />
de mi abuela.<br />
Rnum uleew. Lombriz de tierra. Wu<br />
rnum uleew ktob’ik chu ri tika’. La<br />
lombriz de tierra ayuda a la siembra.<br />
Roox. Tercero. Iin wa ri inroox raal ri<br />
nchuch. Soy el cuarto hermano de<br />
los hijos de mi mamá.<br />
Roq’b’aal tzeek’. Canto del gallo. Mja’<br />
qatz xtsuk’b’ik ri roq’b’aal ri tzeek’.<br />
Todavía es débil el canto del gallo.<br />
SINTITUL-1 77<br />
08/07/2004, 08:34 a.m.<br />
3<br />
/<br />
77