07.10.2014 Views

LAS RAZONES DEL DERECHO Teo rías de la ar gu men ta ción ju rí di ca

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

100 MANUEL ATIENZA<br />

<strong>ta</strong>nto C no es ni más ni <strong>men</strong>os que lo que tra<strong>di</strong>cional<strong>men</strong>te, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Aristóteles,<br />

se viene l<strong>la</strong>mando silogismo práctico, al que Toulmin no hace nin<strong>gu</strong>na<br />

referencia. En este tipo <strong>de</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>to nun<strong>ca</strong> pod<strong>rí</strong>a hab<strong>la</strong>rse <strong>de</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>to<br />

analítico, pues el respaldo no pue<strong>de</strong> contener nun<strong>ca</strong> <strong>la</strong> informa<strong>ción</strong><br />

expresada en <strong>la</strong> conclusión, si es que se acep<strong>ta</strong> que <strong>de</strong> enunciados <strong>de</strong>scriptivos<br />

no pue<strong>de</strong> pas<strong>ar</strong>se a enunciados prescriptivos. B; G; por <strong>ta</strong>nto C,<br />

no será nun<strong>ca</strong> una <strong>ta</strong>utología; ni siquiera un <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>to correcto.<br />

En conclusión, quizás <strong>ca</strong>b<strong>rí</strong>a <strong>de</strong>cir que <strong>la</strong> <strong>di</strong>stin<strong>ción</strong> g<strong>ar</strong>antía/respaldo,<br />

tras<strong>la</strong>dada al <strong>ca</strong>mpo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>, no muestra nada que no<br />

nos fuera ya conocido <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> perspectiva <strong>de</strong> <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong> <strong>de</strong>ductiva (y a lo<br />

que se hizo referencia en el <strong>ca</strong>pítulo primero), a saber: <strong>la</strong> existencia <strong>de</strong>l<br />

silogismo práctico; <strong>la</strong> ambigüedad c<strong>ar</strong>acte<strong>rí</strong>sti<strong>ca</strong> <strong>de</strong> los enunciados <strong>de</strong>ónticos<br />

(que pue<strong>de</strong>n interpret<strong>ar</strong>se como normas o como proposiciones normativas);<br />

y <strong>la</strong> existencia, al <strong>la</strong>do <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>ju</strong>stifi<strong>ca</strong><strong>ción</strong> interna, <strong>de</strong> un esquema<br />

<strong>de</strong> <strong>ju</strong>stifi<strong>ca</strong><strong>ción</strong> externa. 15<br />

La <strong>di</strong>stin<strong>ción</strong> entre <strong>la</strong> g<strong>ar</strong>antía y <strong>la</strong> con<strong>di</strong><strong>ción</strong> <strong>de</strong> refu<strong>ta</strong><strong>ción</strong>, por otro<br />

<strong>la</strong>do, no hace más que registr<strong>ar</strong> el hecho <strong>de</strong> que <strong>la</strong>s normas <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>s y,<br />

sobre todo, los principios <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>cos tienen que expres<strong>ar</strong>se como con<strong>di</strong>cionales<br />

abiertos o —<strong>di</strong>cho en <strong>la</strong> terminología <strong>de</strong> von Wright (1970)— que<br />

<strong>la</strong>s normas <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>s son siempre —o, cuando <strong>men</strong>os, habitual<strong>men</strong>te— hipotéti<strong>ca</strong>s<br />

y no <strong>ca</strong>tegóri<strong>ca</strong>s. Ahora bien, no p<strong>ar</strong>ece que haya nada en <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong><br />

formal que <strong>la</strong> in<strong>ca</strong>pacite p<strong>ar</strong>a represent<strong>ar</strong> es<strong>ta</strong> circuns<strong>ta</strong>ncia. Pod<strong>rí</strong>a<br />

<strong>de</strong>cirse ahora que si <strong>la</strong> premisa mayor se formu<strong>la</strong> con es<strong>ta</strong> <strong>ca</strong>ute<strong>la</strong>, <strong>la</strong> premisa<br />

<strong>men</strong>or —<strong>la</strong> premisa fácti<strong>ca</strong>— tend<strong>rí</strong>a que recoger, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> <strong>la</strong> circuns<strong>ta</strong>ncia<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> que se ha producido, o no, una <strong>de</strong>terminada ac<strong>ción</strong>, el<br />

dato <strong>de</strong> que no se tra<strong>ta</strong> <strong>de</strong> un supuesto <strong>de</strong> excep<strong>ción</strong> a <strong>la</strong> norma general.<br />

Es cierto que en <strong>la</strong> forma lógi<strong>ca</strong> habitual <strong>de</strong> represent<strong>ar</strong> los <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>tos<br />

no se suelen tener en cuen<strong>ta</strong> todas es<strong>ta</strong>s circuns<strong>ta</strong>ncias, pero eso no quiere<br />

<strong>de</strong>cir que no se pueda hacer sin necesidad <strong>de</strong> salirse <strong>de</strong> <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong> <strong>de</strong>ductiva.<br />

Una forma <strong>de</strong> d<strong>ar</strong> cuen<strong>ta</strong> <strong>de</strong> ello se<strong>rí</strong>a consi<strong>de</strong>r<strong>ar</strong> que <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong><br />

en general —y <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong> en p<strong>ar</strong>ticu<strong>la</strong>r— es normal<strong>men</strong>te<br />

entimemáti<strong>ca</strong>, esto es, presupone premisas que no explici<strong>ta</strong>. Pero el<br />

mo<strong>de</strong>lo se<strong>gu</strong>i<strong>rí</strong>a siendo aquí el <strong>de</strong> <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong> <strong>de</strong>ductiva, pues <strong>la</strong> vali<strong>de</strong>z <strong>de</strong><br />

15 El respaldo constitui<strong>rí</strong>a, en un supuesto típico <strong>de</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>, <strong>la</strong> <strong>ju</strong>stifi<strong>ca</strong><strong>ción</strong> externa<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> premisa normativa. En los <strong>ca</strong>sos sencillos, pue<strong>de</strong> consi<strong>de</strong>r<strong>ar</strong>se que el respaldo consisti<strong>rí</strong>a<br />

simple<strong>men</strong>te en <strong>la</strong> enuncia<strong>ción</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> proposi<strong>ción</strong> normativa correspon<strong>di</strong>ente. Pero en los <strong>ca</strong>sos <strong>di</strong>fíciles,<br />

esto no bas<strong>ta</strong>, sino que hay que aducir, a<strong>de</strong>más, por reg<strong>la</strong> general, una combina<strong>ción</strong> <strong>de</strong> enunciados<br />

<strong>de</strong>scriptivos, normativos y valorativos.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!