07.10.2014 Views

LAS RAZONES DEL DERECHO Teo rías de la ar gu men ta ción ju rí di ca

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LAS</strong> <strong>RAZONES</strong> <strong>DEL</strong> <strong>DERECHO</strong> 137<br />

cen aquí Alchourron y Bulygin es tras<strong>la</strong>d<strong>ar</strong> el problema un paso más<br />

atrás: <strong>la</strong> valora<strong>ción</strong> se p<strong>la</strong>ntea en el mo<strong>men</strong>to <strong>de</strong>l es<strong>ta</strong>blecimiento <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

reg<strong>la</strong> semánti<strong>ca</strong>, pero eso <strong>ta</strong>mbién forma p<strong>ar</strong>te <strong>de</strong>l proceso <strong>de</strong> interpre<strong>ta</strong><strong>ción</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> norma. Y en re<strong>la</strong><strong>ción</strong> con c), mi opinión es que con este tipo <strong>de</strong><br />

términos, siempre —o usual<strong>men</strong>te— se p<strong>la</strong>ntea un <strong>ju</strong>icio genuina<strong>men</strong>te<br />

valorativo, pues lo que ocurre normal<strong>men</strong>te es que existen <strong>di</strong>versos usos<br />

posibles <strong>de</strong>l término (<strong>ca</strong>da uno <strong>de</strong> los cuales goza <strong>de</strong> un cierto respaldo<br />

por p<strong>ar</strong>te <strong>de</strong>l grupo social), por lo que no <strong>ca</strong>be otro reme<strong>di</strong>o que efectu<strong>ar</strong><br />

una elec<strong>ción</strong>, es <strong>de</strong>cir, un <strong>ju</strong>icio que expresa una preferencia. En síntesis,<br />

me p<strong>ar</strong>ece que lo único que vienen a mostr<strong>ar</strong> Alchourrón y Bulygin es<br />

que, una vez efectuada <strong>la</strong> <strong>ju</strong>stifi<strong>ca</strong><strong>ción</strong> externa (o <strong>de</strong> se<strong>gu</strong>ndo nivel), lo que<br />

queda es un proceso <strong>de</strong> tipo lógico (<strong>la</strong> <strong>ju</strong>stifi<strong>ca</strong><strong>ción</strong> interna o <strong>de</strong> primer<br />

nivel). Pero esto no es <strong>de</strong>cir nada nuevo en re<strong>la</strong><strong>ción</strong> con lo que p<strong>la</strong>ntea<br />

MacCormick.<br />

H. Verdad y <strong>de</strong>recho<br />

La oc<strong>ta</strong>va c<strong>rí</strong>ti<strong>ca</strong>—<strong>ta</strong>mbién p<strong>la</strong>nteada por estos dos autores— me p<strong>ar</strong>ece<br />

más impor<strong>ta</strong>nte. MacCormick sostiene que en contextos <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>cos, <strong>la</strong> verdad<br />

fácti<strong>ca</strong> <strong>de</strong>pen<strong>de</strong> <strong>de</strong> lo que es<strong>ta</strong>blez<strong>ca</strong>n como <strong>ta</strong>l un <strong>ju</strong>ez o al<strong>gu</strong>na otra<br />

ins<strong>ta</strong>ncia <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>termina<strong>ción</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> verdad (MacCormick, 1989, p.<br />

11). Y esto vald<strong>rí</strong>a <strong>ta</strong>nto p<strong>ar</strong>a enunciados sin<strong>gu</strong><strong>la</strong>res —es <strong>de</strong>cir, en re<strong>la</strong><strong>ción</strong><br />

con <strong>la</strong> premisa <strong>men</strong>or— como p<strong>ar</strong>a enunciados universales —<strong>la</strong> premisa<br />

mayor—, lo que hace que <strong>la</strong> apli<strong>ca</strong><strong>ción</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong> <strong>de</strong>ductiva sea,<br />

incluso, <strong>men</strong>os problemáti<strong>ca</strong> en el <strong>di</strong>scurso <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co que en <strong>la</strong> ciencia y en el<br />

<strong>di</strong>scurso empírico. Si el p<strong>ar</strong><strong>la</strong><strong>men</strong>to <strong>de</strong>c<strong>la</strong>ra que los asesinos <strong>de</strong>ben ser<br />

con<strong>de</strong>nados a prisión perpetua, entonces es verda<strong>de</strong>ra <strong>la</strong> proposi<strong>ción</strong> <strong>de</strong>l<br />

<strong>de</strong>recho <strong>de</strong> X <strong>de</strong> que los asesinos <strong>de</strong>ben ser con<strong>de</strong>nados a prisión perpetua.<br />

“Lejos <strong>de</strong> ser el <strong>de</strong>recho un <strong>ca</strong>mpo en que no se aplique <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong> <strong>de</strong>ductiva,<br />

su <strong>ca</strong>pacidad p<strong>ar</strong>a es<strong>ta</strong>blecer proposiciones universales verda<strong>de</strong>ras<br />

hace <strong>de</strong> él un hog<strong>ar</strong> se<strong>gu</strong>ro p<strong>ar</strong>a <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong>” (MacCormick, 1982a, p. 290).<br />

Dejando por el mo<strong>men</strong>to a un <strong>la</strong>do <strong>la</strong> cuestión <strong>de</strong> si <strong>la</strong>s normas pue<strong>de</strong>n<br />

ser verda<strong>de</strong>ras o falsas, cuando MacCormick afirma que “a efectos <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>cos,<br />

el valor ‘verdad’ se adscribe a lo que autori<strong>ta</strong>tiva<strong>men</strong>te resul<strong>ta</strong> así<br />

certifi<strong>ca</strong>do” (1989, p. 11), p<strong>ar</strong>ece<strong>rí</strong>a como lo sostienen Achourrón y<br />

Bulygin (1990)- que con ello es<strong>ta</strong> confun<strong>di</strong>endo verdad y prueba. La verdad<br />

<strong>de</strong> un enunciado empírico, fáctico, <strong>de</strong>pen<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>s reg<strong>la</strong>s semánti<strong>ca</strong>s

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!