07.10.2014 Views

LAS RAZONES DEL DERECHO Teo rías de la ar gu men ta ción ju rí di ca

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LAS</strong> <strong>RAZONES</strong> <strong>DEL</strong> <strong>DERECHO</strong> 191<br />

A. Aspectos conceptuales. Sobre <strong>la</strong> pretensión <strong>de</strong> correc<strong>ción</strong><br />

Des<strong>de</strong> un punto <strong>de</strong> vis<strong>ta</strong> conceptual, el primer reproche que <strong>ca</strong>be <strong>di</strong>rigir<br />

a <strong>la</strong> tesis <strong>de</strong>l <strong>ca</strong>so especial es que <strong>la</strong> misma resul<strong>ta</strong> ser ambi<strong>gu</strong>a y por<br />

p<strong>ar</strong>tida doble. Una primera ambigüedad <strong>de</strong>riva <strong>de</strong> que el acento <strong>de</strong> <strong>la</strong> tesis<br />

pue<strong>de</strong> ponerse en <strong>la</strong> circuns<strong>ta</strong>ncia <strong>de</strong> que el <strong>di</strong>scurso <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co sea un <strong>ca</strong>so<br />

<strong>de</strong>l <strong>di</strong>scurso práctico general, con lo cual, lo que se subraya es el c<strong>ar</strong>ácter<br />

racional <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>, su proximidad al <strong>di</strong>scurso moral; o<br />

bien en el hecho <strong>de</strong> que se tra<strong>ta</strong> <strong>de</strong> un <strong>ca</strong>so especial, con lo cual, lo que se<br />

resal<strong>ta</strong> son los déficits <strong>de</strong> racionalidad <strong>de</strong>l <strong>di</strong>scurso <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co (cfr. Neumann,<br />

1986, pp. 90-91). El se<strong>gu</strong>ndo tipo <strong>de</strong> ambigüedad consiste —como<br />

ya se in<strong>di</strong>có antes— en que no está muy c<strong>la</strong>ro qué es lo que Alexy entien<strong>de</strong><br />

por <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong> o <strong>di</strong>scurso <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co: en sentido estricto, el<br />

<strong>di</strong>scurso <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co se<strong>rí</strong>a un proce<strong>di</strong>miento <strong>de</strong> es<strong>ta</strong>blecimiento es<strong>ta</strong><strong>ta</strong>l <strong>de</strong>l<br />

<strong>de</strong>recho y el proceso <strong>ju</strong><strong>di</strong>cial; en sentido amplio, <strong>ta</strong>mbién se <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><br />

<strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong><strong>men</strong>te en el contexto <strong>de</strong> estos últimos proce<strong>di</strong>mientos, aunque<br />

Alexy reconoz<strong>ca</strong> que en ellos no sólo es cuestión <strong>de</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>t<strong>ar</strong>, sino<br />

<strong>ta</strong>mbién <strong>de</strong> <strong>de</strong>ci<strong>di</strong>r. Y aquí, a propósito <strong>de</strong> lo que he l<strong>la</strong>mado <strong>di</strong>scurso<br />

<strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co en sentido estricto, y que Alexy l<strong>la</strong>ma <strong>di</strong>scurso <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co en cuanto<br />

<strong>ta</strong>l (1989a, p. 312), surge <strong>de</strong> nuevo cier<strong>ta</strong> ambigüedad. Por un <strong>la</strong>do,<br />

Alexy in<strong>di</strong><strong>ca</strong> que este —el <strong>di</strong>scurso <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co en cuanto <strong>ta</strong>l— es un tipo <strong>de</strong><br />

proce<strong>di</strong>miento no institucionalizado (lo que p<strong>ar</strong>a él signifi<strong>ca</strong> recuér<strong>de</strong>seque<br />

no está re<strong>gu</strong><strong>la</strong>do por normas <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>s que ase<strong>gu</strong>ren que se llega a un<br />

resul<strong>ta</strong>do <strong>de</strong>finitivo y que sea, a<strong>de</strong>más, obligatorio), lo que hace pens<strong>ar</strong><br />

que con ello se está refiriendo bási<strong>ca</strong><strong>men</strong>te a <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> dogmáti<strong>ca</strong><br />

<strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>. Pero, por otro <strong>la</strong>do, cuando Alexy contrapone el <strong>di</strong>scurso<br />

<strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co en cuanto <strong>ta</strong>l al <strong>di</strong>scurso en el proceso <strong>ju</strong><strong>di</strong>cial (ibi<strong>de</strong>m,), incluye<br />

en este último ap<strong>ar</strong><strong>ta</strong>do <strong>la</strong>s <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong>ciones que llevan a <strong>ca</strong>bo <strong>la</strong>s p<strong>ar</strong>tes en<br />

el proceso, mientras que <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> que lleva a <strong>ca</strong>bo el <strong>ju</strong>ez pertenece<strong>rí</strong>a<br />

al primer contexto (que —recuér<strong>de</strong>se— había c<strong>ar</strong>acterizado como<br />

no institucionalizado).<br />

El primer tipo <strong>de</strong> ambigüedad le permite a Alexy sorte<strong>ar</strong> —poniendo el<br />

énfasis en uno u otro aspecto <strong>de</strong> su tesis— <strong>la</strong>s <strong>di</strong>versas c<strong>rí</strong>ti<strong>ca</strong>s que se<br />

pue<strong>de</strong>n <strong>di</strong>rigir contra su teo<strong>rí</strong>a, pero, natural<strong>men</strong>te, el precio que tiene que<br />

pag<strong>ar</strong> por ello es que, al final, <strong>la</strong> misma queda un <strong>ta</strong>nto <strong>de</strong>s<strong>di</strong>bujada. Por lo<br />

que se refiere al se<strong>gu</strong>ndo tipo <strong>de</strong> ambigüedad (o sea, al problema <strong>de</strong> qué es<br />

lo que hay que consi<strong>de</strong>r<strong>ar</strong> como <strong>di</strong>scurso <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co), pod<strong>rí</strong>a pens<strong>ar</strong>se que <strong>la</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!