LAS RAZONES DEL DERECHO Teo rías de la ar gu men ta ción ju rí di ca
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
218 MANUEL ATIENZA<br />
los contenidos <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho positivo. 3 La teo<strong>rí</strong>a <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong><br />
tend<strong>rí</strong>a que suministr<strong>ar</strong> una base a<strong>de</strong>cuada p<strong>ar</strong>a el logro <strong>de</strong> este objetivo.<br />
Final<strong>men</strong>te, lo que he <strong>de</strong>nominado fun<strong>ción</strong> políti<strong>ca</strong> o moral <strong>de</strong> <strong>la</strong> teo<strong>rí</strong>a<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong> tiene que ver con <strong>la</strong> cuestión <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong><br />
i<strong>de</strong>ología <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong> que, inevi<strong>ta</strong>ble<strong>men</strong>te, está siempre en <strong>la</strong> base <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminada<br />
concep<strong>ción</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong>. Como antes se ha visto, <strong>ta</strong>nto<br />
MacCormick como Alexy p<strong>ar</strong>ten <strong>de</strong> una valora<strong>ción</strong> esencial<strong>men</strong>te positiva<br />
<strong>de</strong> lo que es el <strong>de</strong>recho mo<strong>de</strong>rno (el <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> los es<strong>ta</strong>dos <strong>de</strong>mocráticos)<br />
y <strong>de</strong> <strong>la</strong> prácti<strong>ca</strong> <strong>de</strong> su interpre<strong>ta</strong><strong>ción</strong> y apli<strong>ca</strong><strong>ción</strong>. Aunque ambos <strong>di</strong>fieren<br />
<strong>de</strong> Dworkin (el alejamiento, <strong>de</strong> todas formas, p<strong>ar</strong>ece ser mayor en<br />
el <strong>ca</strong>so <strong>de</strong> MacCormick que en el <strong>de</strong> Alexy) en cuanto que no acep<strong>ta</strong>n <strong>la</strong><br />
tesis <strong>de</strong> que p<strong>ar</strong>a todo <strong>ca</strong>so <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co existe una so<strong>la</strong> respues<strong>ta</strong> correc<strong>ta</strong>,<br />
si<strong>gu</strong>en consi<strong>de</strong>rando —como Dworkin— que el <strong>de</strong>recho positivo proporciona<br />
siempre, cuando <strong>men</strong>os, una respues<strong>ta</strong> correc<strong>ta</strong>. En <strong>de</strong>finitiva, el<br />
presupuesto último <strong>de</strong>l que p<strong>ar</strong>ten es el <strong>de</strong> que siempre es posible hacer<br />
<strong>ju</strong>sticia <strong>de</strong> acuerdo con el <strong>de</strong>recho.<br />
Ahora bien, en mi opinión, <strong>la</strong> teo<strong>rí</strong>a <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong> tend<strong>rí</strong>a<br />
que comprometerse con una concep<strong>ción</strong> —una i<strong>de</strong>ología políti<strong>ca</strong> y<br />
moral— más c<strong>rí</strong>ti<strong>ca</strong> con respecto al <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> los es<strong>ta</strong>dos <strong>de</strong>mocráticos,<br />
lo que, por otro <strong>la</strong>do, pod<strong>rí</strong>a suponer <strong>ta</strong>mbién adopt<strong>ar</strong> una perspectiva<br />
más realis<strong>ta</strong>. Quien tiene que resolver <strong>de</strong>terminado problema <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co, incluso<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> posi<strong>ción</strong> <strong>de</strong> un <strong>ju</strong>ez, no p<strong>ar</strong>te neces<strong>ar</strong>ia<strong>men</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> i<strong>de</strong>a <strong>de</strong><br />
que el sistema <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co ofrece una solu<strong>ción</strong> correc<strong>ta</strong> —políti<strong>ca</strong> y moral<strong>men</strong>te<br />
correc<strong>ta</strong>— <strong>de</strong>l mismo. Pue<strong>de</strong> muy bien d<strong>ar</strong>se el <strong>ca</strong>so <strong>de</strong> que el <strong>ju</strong>ris<strong>ta</strong><br />
—el <strong>ju</strong>ez— tenga que resolver una cuestión y <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>t<strong>ar</strong> a favor <strong>de</strong><br />
una <strong>de</strong>cisión que él estima correc<strong>ta</strong> aunque, al mismo tiempo, tenga plena<br />
conciencia <strong>de</strong> que no es <strong>la</strong> solu<strong>ción</strong> a que lleva el <strong>de</strong>recho positivo. El<br />
<strong>de</strong>recho <strong>de</strong> los es<strong>ta</strong>dos <strong>de</strong>mocráticos no confi<strong>gu</strong>ra neces<strong>ar</strong>ia<strong>men</strong>te el mejor<br />
<strong>de</strong> los mundos <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong><strong>men</strong>te imaginables (aunque sí que sea el mejor<br />
<strong>de</strong> los mundos <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>cos existentes). La prácti<strong>ca</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> adop<strong>ción</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones<br />
<strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>s me<strong>di</strong>ante instru<strong>men</strong>tos <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong>tivos no ago<strong>ta</strong> el funcionamiento<br />
<strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho, que consiste <strong>ta</strong>mbién en <strong>la</strong> utiliza<strong>ción</strong> <strong>de</strong> instru<strong>men</strong>tos<br />
burocráticos y coactivos. E incluso <strong>la</strong> misma prácti<strong>ca</strong> <strong>de</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>t<strong>ar</strong><br />
3 El cumplimiento <strong>de</strong> es<strong>ta</strong> me<strong>ta</strong> me p<strong>ar</strong>ece que tiene un c<strong>ar</strong>ácter <strong>de</strong> perentoriedad en países<br />
como España, dadas <strong>la</strong>s c<strong>ar</strong>acte<strong>rí</strong>sti<strong>ca</strong>s, por todos conocidas, <strong>de</strong> nuestras facul<strong>ta</strong><strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>de</strong>recho. En<br />
Es<strong>ta</strong>dos Unidos, por ejemplo, suele haber un curso introductorio que se l<strong>la</strong>ma «Introduc<strong>ción</strong> al <strong>de</strong>recho»,<br />
“Razonamiento <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co”, “Métodos <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>cos”, etc., que persi<strong>gu</strong>e precisa<strong>men</strong>te es<strong>ta</strong> finalidad<br />
(cfr. Burton, 1985).