07.10.2014 Views

LAS RAZONES DEL DERECHO Teo rías de la ar gu men ta ción ju rí di ca

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>LAS</strong> <strong>RAZONES</strong> <strong>DEL</strong> <strong>DERECHO</strong> 197<br />

correc<strong>ción</strong> están situadas en un nivel superior a <strong>la</strong>s otras (esto es, <strong>la</strong>s razones<br />

<strong>de</strong> correc<strong>ción</strong> contro<strong>la</strong>n <strong>la</strong>s razones finalis<strong>ta</strong>s), pero, con todo, p<strong>ar</strong>ece<br />

c<strong>la</strong>ro que en re<strong>la</strong><strong>ción</strong> con <strong>la</strong>s <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong>ciones que se producen, por<br />

ejemplo, en el <strong>ca</strong>mpo <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho administrativo o <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho económico,<br />

<strong>ju</strong>stific<strong>ar</strong> una <strong>de</strong>cisión signifi<strong>ca</strong> a <strong>men</strong>udo no <strong>ta</strong>nto —o no sólo—<br />

mostr<strong>ar</strong> que es correc<strong>ta</strong> (que es <strong>di</strong>scursiva<strong>men</strong>te racional), sino que permite<br />

al<strong>ca</strong>nz<strong>ar</strong> <strong>de</strong>terminados fines. Es cierto que Alexy no <strong>de</strong>scuida <strong>de</strong>l<br />

todo este aspecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>, pero <strong>la</strong> aten<strong>ción</strong> que le<br />

pres<strong>ta</strong> es se<strong>gu</strong>ra<strong>men</strong>te insuficiente. No bas<strong>ta</strong> con reconocer que en <strong>la</strong>s <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong><br />

<strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong> tienen lug<strong>ar</strong> razonamientos consecuencialis<strong>ta</strong>s o teleológicos,<br />

sino que hab<strong>rí</strong>a que mostr<strong>ar</strong> <strong>ta</strong>mbién cómo se <strong>ar</strong>ticu<strong>la</strong>n es<strong>ta</strong>s<br />

dos <strong>di</strong><strong>men</strong>siones, esto es, cómo se re<strong>la</strong>cionan entre sí <strong>la</strong>s razones finalis<strong>ta</strong>s<br />

y <strong>la</strong>s razones <strong>de</strong> correc<strong>ción</strong> (cfr. Summers, 1983).<br />

B. El al<strong>ca</strong>nce <strong>de</strong> <strong>la</strong> teo<strong>rí</strong>a<br />

Esto último en<strong>la</strong>za con otra perspectiva c<strong>rí</strong>ti<strong>ca</strong> que pue<strong>de</strong> adopt<strong>ar</strong>se en<br />

re<strong>la</strong><strong>ción</strong> con <strong>la</strong> concep<strong>ción</strong> <strong>de</strong> Alexy: <strong>la</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> apli<strong>ca</strong>bilidad o utilidad <strong>de</strong> su<br />

teo<strong>rí</strong>a. En el ap<strong>ar</strong><strong>ta</strong>do II, 5 hemos visto cómo el propio Alexy es<strong>ta</strong>ba consciente<br />

<strong>de</strong> los límites <strong>de</strong> su p<strong>la</strong>nteamiento, que, en su opinión, consistían<br />

en que <strong>la</strong> concep<strong>ción</strong> <strong>di</strong>scursiva <strong>de</strong> <strong>la</strong> racionalidad no podía g<strong>ar</strong>antiz<strong>ar</strong><br />

que p<strong>ar</strong>a <strong>ca</strong>da problema <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong>co exis<strong>ta</strong> una úni<strong>ca</strong> respues<strong>ta</strong> correc<strong>ta</strong>; este<br />

límite, por otro <strong>la</strong>do, no afec<strong>ta</strong> úni<strong>ca</strong><strong>men</strong>te al <strong>di</strong>scurso real, sino <strong>ta</strong>mbién<br />

al <strong>di</strong>scurso i<strong>de</strong>al. Pero eso, según Alexy, no anu<strong>la</strong> en absoluto <strong>la</strong> utilidad<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> teo<strong>rí</strong>a. Veamos ahora has<strong>ta</strong> qué punto esto es así.<br />

En primer lug<strong>ar</strong>, una teo<strong>rí</strong>a <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong> que pretenda<br />

d<strong>ar</strong> cuen<strong>ta</strong> <strong>de</strong> los <strong>di</strong>versos procesos <strong>de</strong> razonamiento que tienen lug<strong>ar</strong> en<br />

el <strong>de</strong>recho tend<strong>rí</strong>a que p<strong>ar</strong>tir, probable<strong>men</strong>te, <strong>de</strong> un mo<strong>de</strong>lo más complejo<br />

que el consi<strong>de</strong>rado por Alexy. En concreto, es razonable pens<strong>ar</strong> que tend<strong>rí</strong>a<br />

que permitir integr<strong>ar</strong> <strong>la</strong> racionalidad <strong>di</strong>scursiva con criterios <strong>de</strong> racionalidad<br />

estratégi<strong>ca</strong> (<strong>di</strong>rigidos a es<strong>ta</strong>blecer compromisos entre intereses<br />

p<strong>ar</strong>ticu<strong>la</strong>res) y <strong>de</strong> racionalidad instru<strong>men</strong><strong>ta</strong>l (<strong>di</strong>rigidos a conect<strong>ar</strong> me<strong>di</strong>os<br />

y fines; por ejemplo, cómo logr<strong>ar</strong> ciertos objetivos me<strong>di</strong>ante el es<strong>ta</strong>blecimiento<br />

—o apli<strong>ca</strong><strong>ción</strong>— <strong>de</strong> <strong>la</strong>s normas). Como ha escrito Tuori —en re<strong>la</strong><strong>ción</strong><br />

con el <strong>ca</strong>mpo <strong>de</strong> <strong>la</strong> apli<strong>ca</strong><strong>ción</strong> <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho—:<br />

La reconstruc<strong>ción</strong> racional <strong>de</strong>l proce<strong>di</strong>miento <strong>de</strong> apli<strong>ca</strong><strong>ción</strong> <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho —al<br />

i<strong>gu</strong>al que <strong>la</strong> reconstruc<strong>ción</strong> racional <strong>de</strong> <strong>la</strong> dogmáti<strong>ca</strong> <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>— p<strong>ar</strong>ece <strong>ta</strong>m-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!