07.10.2014 Views

LAS RAZONES DEL DERECHO Teo rías de la ar gu men ta ción ju rí di ca

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LAS</strong> <strong>RAZONES</strong> <strong>DEL</strong> <strong>DERECHO</strong> 175<br />

...son normas que or<strong>de</strong>nan que se realice algo en <strong>la</strong> mayor me<strong>di</strong>da posible,<br />

en re<strong>la</strong><strong>ción</strong> con <strong>la</strong>s posibilida<strong>de</strong>s <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>s y fácti<strong>ca</strong>s. Los principios son,<br />

por consi<strong>gu</strong>iente, mandatos <strong>de</strong> optimiza<strong>ción</strong> que se c<strong>ar</strong>acterizan porque<br />

pue<strong>de</strong>n ser cumplidos en <strong>di</strong>versos grados (ibi<strong>de</strong>m,, p. 143).<br />

Por eso, <strong>la</strong> forma c<strong>ar</strong>acte<strong>rí</strong>sti<strong>ca</strong> <strong>de</strong> apli<strong>ca</strong><strong>ción</strong> <strong>de</strong> los principios es <strong>la</strong><br />

pon<strong>de</strong>ra<strong>ción</strong>.<br />

Si bien —como ya se ha <strong>di</strong>cho— no es posible construir una teo<strong>rí</strong>a <strong>de</strong><br />

los principios que es<strong>ta</strong>blez<strong>ca</strong> una jer<strong>ar</strong>quía estric<strong>ta</strong> entre ellos, sí <strong>ca</strong>be es<strong>ta</strong>blecer<br />

un or<strong>de</strong>n débil entre los mismos que permi<strong>ta</strong> su apli<strong>ca</strong><strong>ción</strong> pon<strong>de</strong>rada<br />

(<strong>de</strong> manera que sirvan como funda<strong>men</strong>to p<strong>ar</strong>a <strong>de</strong>cisiones <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>s)<br />

y no un uso <strong>de</strong> los mismos pura<strong>men</strong>te <strong>ar</strong>bitr<strong>ar</strong>io (como ocurri<strong>rí</strong>a si no fueran<br />

más que un <strong>ca</strong>tálogo <strong>de</strong> topoi). Tal or<strong>de</strong>n débil cons<strong>ta</strong> <strong>de</strong> tres ele<strong>men</strong>tos:<br />

1) Un sistema <strong>de</strong> con<strong>di</strong>ciones <strong>de</strong> prioridad, que hacen que <strong>la</strong> resolu<strong>ción</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s colisiones entre principios en un <strong>ca</strong>so concreto tenga <strong>ta</strong>mbién<br />

impor<strong>ta</strong>ncia p<strong>ar</strong>a nuevos <strong>ca</strong>sos: “Las con<strong>di</strong>ciones bajo <strong>la</strong>s que un principio<br />

prevalece sobre toro forman el supuesto <strong>de</strong> hecho <strong>de</strong> una reg<strong>la</strong> que<br />

<strong>de</strong>termina <strong>la</strong>s consecuencias <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>s <strong>de</strong>l principio prevalente” (Alexy,<br />

1988d, p. 147); ello quiere <strong>de</strong>cir que <strong>ta</strong>mbién aquí rige el principio <strong>de</strong><br />

universalidad. 2) Un sistema <strong>de</strong> estructuras <strong>de</strong> pon<strong>de</strong>ra<strong>ción</strong> que <strong>de</strong>rivan<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> consi<strong>de</strong>ra<strong>ción</strong> <strong>de</strong> los principios como mandatos <strong>de</strong> optimiza<strong>ción</strong> en<br />

re<strong>la</strong><strong>ción</strong> con <strong>la</strong>s posibilida<strong>de</strong>s fácti<strong>ca</strong>s y <strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>s. Respecto a <strong>la</strong>s posibilida<strong>de</strong>s<br />

fácti<strong>ca</strong>s, <strong>ca</strong>be formu<strong>la</strong>r dos reg<strong>la</strong>s que expresan el principio <strong>de</strong> optimalidad<br />

<strong>de</strong> P<strong>ar</strong>eto (y que suponen el paso <strong>de</strong>l <strong>ca</strong>mpo <strong>de</strong> <strong>la</strong> subsun<strong>ción</strong> y<br />

<strong>la</strong> interpre<strong>ta</strong><strong>ción</strong> al <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>cisión racional). La primera consiste en que<br />

“una me<strong>di</strong>da M está prohibida con respecto a P 1 y P 2 si no efi<strong>ca</strong>z p<strong>ar</strong>a<br />

proteger el principio P, pero es efi<strong>ca</strong>z p<strong>ar</strong>a so<strong>ca</strong>v<strong>ar</strong> el principio P 2” ; y <strong>la</strong><br />

se<strong>gu</strong>nda, que “una me<strong>di</strong>da M está prohibida en re<strong>la</strong><strong>ción</strong> con P 1 y P 2 , si<br />

existe una alternativa M que protege a P al <strong>men</strong>os i<strong>gu</strong>al <strong>de</strong> bien que M<br />

pero que so<strong>ca</strong>va <strong>men</strong>os a P 2 ” (Alexy, 1988c, p. 37) . Y respecto a <strong>la</strong>s posibilida<strong>de</strong>s<br />

<strong>ju</strong><strong>rí</strong><strong>di</strong><strong>ca</strong>s, <strong>la</strong> obliga<strong>ción</strong> <strong>de</strong> optimiza<strong>ción</strong> correspon<strong>de</strong> al principio<br />

<strong>de</strong> proporcionalidad que se expresa en es<strong>ta</strong> ley <strong>de</strong> pon<strong>de</strong>ra<strong>ción</strong>:<br />

“Cuanto más alto sea el grado <strong>de</strong> incumplimiento o <strong>de</strong> <strong>men</strong>os<strong>ca</strong>bo <strong>de</strong> un<br />

principio, <strong>ta</strong>nto mayor <strong>de</strong>be ser <strong>la</strong> impor<strong>ta</strong>ncia <strong>de</strong>l cumplimiento <strong>de</strong>l<br />

otro” (Alexy, 1988d, p. 147). 3) Un sistema <strong>de</strong> priorida<strong>de</strong>s prima facie: <strong>la</strong><br />

prioridad es<strong>ta</strong>blecida <strong>de</strong> un principio sobre otro pue<strong>de</strong> ce<strong>de</strong>r en el futuro,<br />

pero quien pretenda mo<strong>di</strong>fic<strong>ar</strong> esa prioridad corre con <strong>la</strong> c<strong>ar</strong>ga <strong>de</strong> prueba.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!