07.10.2014 Views

LAS RAZONES DEL DERECHO Teo rías de la ar gu men ta ción ju rí di ca

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

226 APÉNDICE<br />

3. Las razones finalsi<strong>ta</strong>s (goal reasons) son razones “cuya fuerza proce<strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>l hecho <strong>de</strong> que sirven p<strong>ar</strong>a apoy<strong>ar</strong> una <strong>de</strong>cisión que previsible<strong>men</strong>te<br />

(en el mo<strong>men</strong>to en que se toma <strong>la</strong> <strong>de</strong>cisión) tendrá efectos que contribuirán<br />

a un fin social valioso (good)” (p. 735). Ejemplos <strong>de</strong> esos fines: <strong>la</strong><br />

se<strong>gu</strong>ridad general, el bienest<strong>ar</strong> comunit<strong>ar</strong>io, <strong>la</strong> facili<strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia,<br />

<strong>la</strong> salud públi<strong>ca</strong>, <strong>la</strong> promo<strong>ción</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>ar</strong>monía famili<strong>ar</strong>, o <strong>la</strong> produc<strong>ción</strong> <strong>de</strong><br />

correc<strong>ción</strong> (cumplimiento <strong>de</strong> los acuerdos, evi<strong>ta</strong><strong>ción</strong> <strong>de</strong> compor<strong>ta</strong>mientos<br />

fraudulentos, etc.) Al<strong>gu</strong>nos rasgos centrales <strong>de</strong> <strong>la</strong>s razones finalis<strong>ta</strong>s son<br />

los si<strong>gu</strong>ientes: tienen c<strong>ar</strong>ácter fáctico, están orien<strong>ta</strong>das hacia el futuro y<br />

presen<strong>ta</strong>n, a<strong>de</strong>más, un aspecto <strong>de</strong> graduabilidad. Dicho <strong>de</strong> otra forma, <strong>la</strong><br />

utiliza<strong>ción</strong> <strong>de</strong> una razón finalis<strong>ta</strong> supone siempre una re<strong>la</strong><strong>ción</strong> <strong>ca</strong>usal (<strong>la</strong><br />

re<strong>la</strong><strong>ción</strong> en <strong>la</strong> que se basa <strong>la</strong> pre<strong>di</strong>c<strong>ción</strong>), que pue<strong>de</strong> no producirse (en el futuro),<br />

lo cual no signifi<strong>ca</strong> que <strong>la</strong> razón, en el mo<strong>men</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisión,<br />

no tuviera fuerza (p. 775); y el fin social (futuro) que se tra<strong>ta</strong> <strong>de</strong><br />

al<strong>ca</strong>nz<strong>ar</strong> pue<strong>de</strong> logr<strong>ar</strong>se en mayor o <strong>men</strong>or me<strong>di</strong>da.<br />

4. Las razones <strong>de</strong> correc<strong>ción</strong> (rightness reasson) “<strong>de</strong>rivan su fuerza<br />

<strong>ju</strong>stifi<strong>ca</strong>tiva [...] <strong>de</strong> <strong>la</strong> apli<strong>ca</strong>bilidad <strong>de</strong> una norma socio-moral válida<br />

(sound) a <strong>la</strong>s acciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s p<strong>ar</strong>tes, o a un es<strong>ta</strong>do <strong>de</strong> cosas que resul<strong>ta</strong> <strong>de</strong><br />

esas acciones” (p. 752). Ejemplos <strong>de</strong> razones <strong>de</strong> correc<strong>ción</strong>: no aprovech<strong>ar</strong>se<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> situa<strong>ción</strong> <strong>de</strong> inferioridad <strong>de</strong> <strong>la</strong> otra p<strong>ar</strong>te en una re<strong>la</strong><strong>ción</strong> contractual,<br />

restituir cuando se ha producido un enriquecimiento in<strong>ju</strong>sto, haber<br />

proce<strong>di</strong>do con el <strong>de</strong>bido cuidado, haber actuado <strong>de</strong> buena fe,<br />

existencia <strong>de</strong> proporcionalidad entre el daño y <strong>la</strong> san<strong>ción</strong>. Hay dos subspecies<br />

principales <strong>de</strong> razones <strong>de</strong> correc<strong>ción</strong>. Unas son <strong>la</strong>s que se apoyan<br />

en nociones <strong>de</strong> culpabilidad, esto es, en el hecho <strong>de</strong> que una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s p<strong>ar</strong>tes<br />

ha incumplido (en el pasado) al<strong>gu</strong>na norma <strong>de</strong> ac<strong>ción</strong> correc<strong>ta</strong> y <strong>de</strong> ahí<br />

que se le aplique (por ser culpable) una consecuencia negativa; por ejemplo,<br />

rep<strong>ar</strong><strong>ar</strong> un daño por haber actuado <strong>de</strong> ma<strong>la</strong> fe. Las se<strong>gu</strong>ndas son razones<br />

<strong>de</strong> correc<strong>ción</strong> que se basan simple<strong>men</strong>te en <strong>la</strong> i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> imp<strong>ar</strong>cialidad<br />

o <strong>ju</strong>sticia (mere fairness); por ejemplo, en el enriquecimiento in<strong>ju</strong>sto, <strong>la</strong><br />

razón p<strong>ar</strong>a in<strong>de</strong>mniz<strong>ar</strong> es haber obtenido (como consecuencia <strong>de</strong> <strong>la</strong> ac<strong>ción</strong><br />

<strong>de</strong> otro) un beneficio que no est<strong>ar</strong>ía <strong>ju</strong>stifi<strong>ca</strong>do a <strong>la</strong> luz <strong>de</strong> una norma<br />

<strong>de</strong> moralidad social. A <strong>di</strong>ferencia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s razones finalis<strong>ta</strong>s, <strong>la</strong>s <strong>de</strong> correc<strong>ción</strong><br />

no <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>n <strong>de</strong> una re<strong>la</strong><strong>ción</strong> <strong>ca</strong>usal, sino <strong>de</strong> si se dan o no (en el<br />

mo<strong>men</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisión) <strong>la</strong>s con<strong>di</strong>ciones <strong>de</strong> apli<strong>ca</strong><strong>ción</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> norma<br />

correspon<strong>di</strong>ente. No miran hacia el futuro, sino hacia el pasado o hacia<br />

el presente. Y no son graduables, en el sentido <strong>de</strong> que <strong>la</strong>s con<strong>di</strong>ciones<br />

<strong>de</strong> apli<strong>ca</strong><strong>ción</strong> se dan o no se dan (se ha producido o no un enriquecimien-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!