07.10.2014 Views

LAS RAZONES DEL DERECHO Teo rías de la ar gu men ta ción ju rí di ca

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>LAS</strong> <strong>RAZONES</strong> <strong>DEL</strong> <strong>DERECHO</strong> 13<br />

V. CORRECCIÓN FORMAL Y CORRECCIÓN<br />

MATERIAL DE LOS ARGUMENTOS<br />

La c<strong>ar</strong>acteriza<strong>ción</strong> <strong>de</strong> un <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>to <strong>de</strong>ductivo presen<strong>ta</strong>, sin emb<strong>ar</strong>go,<br />

<strong>di</strong>versos motivos <strong>de</strong> insatisfac<strong>ción</strong> si se tras<strong>la</strong>da al <strong>ca</strong>mpo <strong>de</strong> los <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>tos<br />

que se realizan normal<strong>men</strong>te en el <strong>ca</strong>mpo <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho o en el <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> vida or<strong>di</strong>n<strong>ar</strong>ia. Un primer motivo <strong>de</strong> insatisfac<strong>ción</strong> —por lo <strong>de</strong>más obvio—<br />

<strong>de</strong>riva precisa<strong>men</strong>te <strong>de</strong> que <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong> <strong>de</strong>ductiva sólo nos suministra<br />

criterios <strong>de</strong> correc<strong>ción</strong> formales, pero se <strong>de</strong>sentien<strong>de</strong> respecto <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cuestiones<br />

materiales o <strong>de</strong> contenido que, natural<strong>men</strong>te, son relevantes cuando<br />

se <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong><strong>ta</strong> en contextos que no sean los <strong>de</strong> <strong>la</strong>s ciencias formales (lógi<strong>ca</strong><br />

y matemáti<strong>ca</strong>). Así, por un <strong>la</strong>do —y como hemos visto—, a p<strong>ar</strong>tir <strong>de</strong><br />

premisas falsas se pue<strong>de</strong> <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>t<strong>ar</strong> correc<strong>ta</strong><strong>men</strong>te <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vis<strong>ta</strong><br />

lógico; y, por otro <strong>la</strong>do, es posible que un <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>tos sea incorrecto<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vis<strong>ta</strong> lógico, aunque <strong>la</strong> conclusión y <strong>la</strong>s premisas sean<br />

verda<strong>de</strong>ras o, por lo <strong>men</strong>os, al<strong>ta</strong><strong>men</strong>te p<strong>la</strong>usibles. 4 En unos <strong>ca</strong>sos, <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong><br />

ap<strong>ar</strong>ece como un instru<strong>men</strong>to neces<strong>ar</strong>io pero insuficiente p<strong>ar</strong>a el control<br />

<strong>de</strong> los <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>tos (un buen <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>to <strong>de</strong>be serlo <strong>ta</strong>nto <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto<br />

<strong>de</strong> vis<strong>ta</strong> formal como material). En otros <strong>ca</strong>sos, es posible que <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong><br />

—<strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong> <strong>de</strong>ductiva— no permi<strong>ta</strong> ni siquiera es<strong>ta</strong>blecer requisitos neces<strong>ar</strong>ios<br />

en re<strong>la</strong><strong>ción</strong> con lo que <strong>de</strong>be ser un buen <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>to; como luego<br />

veremos, un <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>to no lógico —en el sentido <strong>de</strong> no <strong>de</strong>ductivo— pue<strong>de</strong><br />

ser, sin emb<strong>ar</strong>go, un buen <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>to.<br />

Dicho <strong>de</strong> otra manera, p<strong>la</strong>nte<strong>ar</strong>se <strong>la</strong> cuestión <strong>de</strong> <strong>la</strong> correc<strong>ción</strong> <strong>de</strong> los <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>tos<br />

signifi<strong>ca</strong> p<strong>la</strong>nte<strong>ar</strong>se el problema <strong>de</strong> cómo <strong>di</strong>stin<strong>gu</strong>ir los <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>tos<br />

correctos <strong>de</strong> los incorrectos, los válidos <strong>de</strong> los inválidos. Aquí es posible todavía<br />

<strong>di</strong>stin<strong>gu</strong>ir entre <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>tos manifies<strong>ta</strong><strong>men</strong>te inválidos y <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>tos<br />

que p<strong>ar</strong>ecen válidos pero que no lo son, y a los que se <strong>de</strong>nomina fa<strong>la</strong>cias. El<br />

problema, c<strong>la</strong>ro está, se p<strong>la</strong>ntea a propósito <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>di</strong>stin<strong>ción</strong> entre los <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>tos<br />

válidos y <strong>la</strong>s fa<strong>la</strong>cias (los <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>tos manifies<strong>ta</strong><strong>men</strong>te inválidos no<br />

son problemáticos, puesto que no pue<strong>de</strong>n llev<strong>ar</strong> a confusión), lo que <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong><br />

<strong>de</strong>ductiva sólo consi<strong>gu</strong>e hacer a me<strong>di</strong>as. La razón <strong>de</strong> ello es que no sólo<br />

existen fa<strong>la</strong>cias formales, esto es, <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>tos que p<strong>ar</strong>ecen correctos for-<br />

4 En general, un <strong>ar</strong><strong>gu</strong><strong>men</strong>to pue<strong>de</strong> ser correcto <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vis<strong>ta</strong> lógico aunque lo que se<br />

<strong>di</strong>ga en <strong>la</strong>s premisas no resulte relevante o pertinente en re<strong>la</strong><strong>ción</strong> con lo es<strong>ta</strong>blecido en <strong>la</strong> conclusión.<br />

Esto se <strong>de</strong>be al c<strong>ar</strong>ácter pura<strong>men</strong>te sintáctico que tiene <strong>la</strong> no<strong>ción</strong> <strong>de</strong> inferencia <strong>de</strong> <strong>la</strong> lógi<strong>ca</strong> <strong>de</strong>ductiva.<br />

P<strong>ar</strong>a evit<strong>ar</strong> esto, se han <strong>de</strong>s<strong>ar</strong>rol<strong>la</strong>do <strong>la</strong>s l<strong>la</strong>madas lógi<strong>ca</strong>s relevantes en <strong>la</strong>s que se for<strong>ta</strong>lece es<strong>ta</strong> no<strong>ción</strong><br />

<strong>de</strong> inferencia, lo cual hace que <strong>la</strong> re<strong>la</strong><strong>ción</strong> <strong>de</strong> consecuencia lógi<strong>ca</strong> sea <strong>ta</strong>mbién una re<strong>la</strong><strong>ción</strong> entre<br />

los signifi<strong>ca</strong>dos <strong>de</strong> los enunciados (cfr. Sánchez Pozos, 1990).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!