62377

I. ATALA: 4. BRASILGO KOOPERATIBA ERREALITATEA GAUR
Kooperatibismoa XIX mendean sortzen den fenomeno sozial eta ekonomikoa da eta hain zuzen
ere sortzen da lankidetzan burutzen den lanarekiko elkartasun ekonomiko eta soziala
gauzatzeko. Historikoki sortzen da enplegurako alternatiba gisa eta hiru ezaugarri ditu:
ekoizpen indarren kolektibizatzea, autogestio kolektiboa eta ekoizpen emaitzen banaketa
kolektiboa.
Brasilgo Konstituzio Federalak aldarrikatzen du bere 174.2 artikuluan legeak bultzatu behar
dituela bai kooperatibismoa eta bai bestelako elkartze motak ere 85 . Kooperatibak garapen
lokalerako eta erregionalerako tresna interesgarriak direla dio, bai eta ekoizpenerako espazio
demokratikoak ere eta hain zuzen ere, arrazoi horregatik, herrigintzarako baliozko baliabide
dela kontsideratzen du.
Hala ere, 8.949/92 Legea argitaratzen denetik aurrera mehatxu larria biziko dute bai
kooperatibismoak eta bai lan legediak aitortzen dituen lan eskubideak ere. Brasildar enpresetan
oso hedatuta dago kooperatibak terzierizaziorako erabiltzearen ohitura. Bide hau erabiliz,
enplegu formala ateratzen da lan merkatutik eta langileei eragozten zaie lan eskubideak izatea.
Eskulana merkantzia baliotsu bihurtzen da baina ez aukera berriak sortzeko, guztiz kontrara,
lanpostuak egoera prekarioan lagatzen ditu.
Egoera honi aurre egiteko beharrezko suertatzen da bai terzierizazio fenomenoa eta bai lan
kooperatibak arautzea; bigarren hauek baitira arazoaren jatorria. Lan kooperatibak dira
terzierizazioa ahalbidetzen duten forma sozietarioak.
Eskulan bitartekaritzako kooperatiba direla kontsideratuko dugu eta itsura kooperatiboa dute
honela daudelako formalki erregistratuta, baina berez ez dira kooperatiba. Bere lan indar
pertsonala hirugarrenen menpe eskaintzen duena ez da ‘kooperadorea’ enplegatu bat baizik.
Euren lan indarrak irabaziak sortarazten dizkie lan indar horren hartzaileei; egoera hau
bateragarria da enplegu harremanarekin baina ez kooperatibismoarekin. Esan berri dugunetik,
enplegu prekarioaren aurrean gaudela esan genezake; hots, legeak jasotzen dituen eskubide
85 174. artículo. Como agente normativo y regular de la actividad económica, el Estado ejercerá, en la
forma de la ley, las funciones de fiscalización, incentivación y planificación, siendo esta determinante para
el poder público e indicativa para el privado.
(...)
110