62377

I. ATALA: 4. BRASILGO KOOPERATIBA ERREALITATEA GAUR
Ekonomia Solidarioaren baitako ahots esanguratsu baten hitzetan oinarrituko dugu 5.764/71
legeari Ekonomia Solidarioak egiten dion azterketa. Marcos Rafael Gonçalvesek esanetan
ekoizpen kapitalistaren garapenak eragin du gaur egunean existitzen den lanaren krisia, eta
honen ondorio izan da Enrique Dussel-ek ‘o sétimo rosto da Modernidade’ deitzen duena,
bazterketa 108 . Ekoizpen prozesutik baztertua izan den behartsua, hau da, bere oinarrizko
beharrak asetzeko baldintzarik ez duena.
Hiritar baztertu hauek bizi izaten jarraitzeko lankidetzara jo beste aukerarik ez dute eta honela
ekoizpena talde kolektibotan antolatuta eramaten dute aurrera: hauek dira kooperatiba
popularrak. Kooperatibismo popular hau da, lan merkatu formaletik kanpo geratu direnak era
kolektibo eta autogestionatuan ekoizpena antolatzeko eta aberastasuna banatzeko aukeratu
duten bidea. Kooperatibismo popularra autogestio printzipiotan dago oinarrituta. Gestio
demokratikoa, ekoizpen prozesua langileen esku izatea eta irabazien banaketa eginiko lan
ekarpenaren arabera banatua izatea. Unitate autogestionatu hauek bereizten dira enpresa
kapitalista heterogestionatuetatik. Errealitate guztiz kontrajarriak dira.
Gonçalves-en ustez legedi brasildarrak ez du bereizketarik egiten, izaera popularreko ekimen
autogestionatuen eta kooperatiba formatua izan arren, ekimen kolektibo kapitalista direnen
artean. Kooperatiba izaera formal beraren baitan kokatzen ditu zuzenbideak oso errealitate
desberdinak direnak.
Gilvando Sá Leitao Rios-ek baieztatzen du esan berri duguna eta gehitzen du esanez ezin dela
nahastu zer den kooperatibismoa zuzenbidearentzat eta zer den brasilgo mugimendu
sozialentzat: ekoizpen era kapitalistaren aurka borrokatzen duen mugimendu kooperatibista 109 .
108 Dinamica do mercado de trabalho capitalista. Onde: 1. Núcleo necessário ao capital, os trabalhores
assalariados formais. 2. Os estagnados, trabalhadores desempregados. 3. Trabalhadores excluídos, com
puca possibilidade de conseguir um trabalho formal. 4. Os marginais: massa de indivíduos inimpregáveis,
sujeitos absloutamente dispensáveis/invisísiveis para o sistema capitalista de produçao.
109
Para se poder captar o papel transformador do cooperativismo, deve-se antes de mais nada
distinguir a açao-político-económica do enquadramento legal cooperativo. Isto é, nao se deve confundir o
continente com o conteudo. Nao se deve considerar como ‘cooperativa’ uma instituiçao, apenas pelo
simples fato da mesma estar enquadrada nos requisitos definidos em lei. A ‘casca’ jurídica pode esconder
uma ilusiao sob as aparencias dos registros burocráticos.
135