62377

I. ATALA: 2. EUSKAL KOOPERATIBISMOA
errepikatzeko funtsak dituzten eragileen artean zabaltzekoa –eta huts hori hainbat hamarraldiz
egin da–, eta eragin eraldatzailerik ez edukitzea izan da horren emaitza. Geruza pobreenei
begiratzeko saio horretan bada, halaber, beste arrisku bat, alegia laguntzazko lankidetza
burutzearena, epe laburrean ezin barneratu diren gakoak emanez. Giltzarri horiek ezin dira epe
laburrean gauzatu, estadio kultural eta motor ideologiko eraldatzaile jakin bat behar delako
proposamenari oro har etekina aterako bazaio.
Edonola ere, Arrasateko esperientziak bidezko giltzarriak eskain ditzake hainbat gunetan.
Arrasate, funtsean, garapen komunitarioko esperientzia izan da, autogestioaren bidetik garatu
dena. Hasi berri den mendean, garrantzizko hainbat eragile daude bide horretan lanean. Eragile
horietako batzuk proposamen eta jardun sozioekonomiko alternatiboak eta enpresa-ezagutza
kooperatibo eskaseko gizarte-mugimendu handiak dira (esate baterako, Brasilgo MSTk milioi
pertsona ingururen bizitza antolatzen du). Modu zabalagoan, “ekonomia solidario” deiturikoaren
eta nahiko ondo definitutakoaren mundua ehunka milaka ekintzaz osatutako uhartedia da.
Bertan, gizarte-enpresa aukera zabala dago, besteak beste, bertako emakumeen artisau-sare
txikiak eta mundu osoko industria kaudimendunak. Ekonomia solidarioa gizatiartzearen
eremuko errealitate zabala da mundu osoan, planetaren hegoaldean bereziki.
Horietako askorentzat ‘Arrasate’ erreferentzia distiratsua da, lausoa, kontraesanduna, hotza…
eta erakargarria. Baina, zer ekarpen egiten die Arrasateko kooperatibismoak autogestioaren
sena duen ekonomia gizatiartzailean jardun nahi duten esperientzia horiei?
Euskal kooperatibek bost hamarraldiko esperientzia dute, eta denbora horretan, denetarik izan
da: ideia onak, arazoak eta paradoxak. Arrasateko esperientziaren antzeko esperientzia
eraldatzaileak, globaltasunaren une konplexu honetan, argi mugatuak dira, kontraesanez
beteak, partzialak, alternatiba txikien argi bihur daitezkeenak. Arrasate eraginkortasun
enpresarialeko esperientzia izan da, kooperatibaren izaeraduna, eta hainbat ideia praktiko ditu,
ekonomia solidarioa izeneko uhartedi horretako eragileekin partekatzea merezi izan dutenak.
Leire Uriartek garrantzizko argibideak ematen ditu harreman horri buruz egindako ikerketan.
Hasteko, mezu hau igortzen du: esperientziak adierazten du autogestioa egokia dela gizakiaren
duintasunerako, eta gaur egungo merkatuan erakunde autogestionatu eraginkorrak eta
indartsuak sor daitezkeela. Mende erdiko ibilbide horrek erakusten du, merkatu kapitalistako
sisteman jarduteak muga eta baldintza ugari ekartzen baditu ere, posible dela demokratikoa eta
aldi berean eraginkorra izatea, eta halaber erakusten du zeregin zaila dela eta estuasun asko
gainditu behar direla, baina posible dela, alegia, enpresa kapitalista onenak bezain lehiakorrak
izan daitezkeen enpresak sor daitezkeela langileen subiranotasunean oinarrituta.
Kooperatibismo gogorrak funtzionatzen duela, eta indartsua izan daitekeela. Eta hori guztia
egin daitekeela komunitatearekiko gizarte-konpromisoa edukita eta kooperatiben arteko
kooperazio-sarean elkarri laguntzeko konpromisoari eutsiz gero.
40